مطابق با انتظار، پرتاب ماهواره «خیام» سوژه جنجالی رسانههای غربی و همچنین عبری زبان شده است . آنچه که از این رسانهها به چشم میخورد نگرانی غرب و اسرائیل برای استفاده از این ماهواره برای جاسوسی از اهداف نظامی در خاورمیانه است. واشنگتن پست در اواسط ماه ژوئن، گزارش دادهبود که روسیه آماده میشود که یک ماهواره پیشرفته را به ایران بدهد.در گزارش ذکر شده بود که این ماهواره به ایران این امکان را میدهد که اهداف نظامی احتمالی را در سراسر خاورمیانه ردیابی کند و باعث ایجاد نگرانی در منطقه شود. علاوه بر این، مقامهای اسرائیل نیز نگران هستند که تهران ممکن است عکسهایی را بهدست آورده و آنها را در اختیار گروههایی مانند حزبالله و حماس قرار دهد تا به «افزایش دقت و اثربخشی» حملات آنها کمک کند.
«واشنگتن پست»در گزارش جدیدی نوشت :«ماهواره امکان نظارت مستمر را بر تاسیسات از پالایشگاههای نفت خلیج فارس و پایگاههای نظامی اسرائیل تا پادگانهای عراق که سربازان آمریکایی را در خود جای دادهاست، فراهم میکند.» روسیه نه تنها مسئول راه اندازی آن بوده، بلکه مسئول توسعه و ساخت آن برای ایران نیز بوده است. همین امر موجب شده تا مقامات غربی و صهیونیستی از گسترش میان تهران – مسکو ابراز انگرانی کنند .
نگرانی صهیونیست ها از تقویت روابط ایران-روسیه
پرتاب موفقیتآمیز ماهواره خیام که جدیدترین همکاری فضایی تهران و مسکو محسوب میشود، نگرانی صهیونیستها را به دنبال داشته است. با وجود آن که ایران بر غیر نظامی بودن این ماهواره تاکید دارد اما رسانه های عبری زبان نسبت به این که ماهواره مذکور زمینه رصد اهدافی در اسرائیل را برای ایران فراهم کند، هشدار میدهند.
معاریو نوشته: «روسیه برای دومین بار در سه ماه اخیر کمک خود را به ایران در زمینه اکتشافات فضایی و توسعه فناوری های ماهواره ای اعلام می کند. چنین همکاریهایی دلیل دیگری برای نگرانی غرب و بهویژه اسرائیل و ایالات متحده است، زیرا جنبههای فناوری در حوزه ماهوارهها میتواند در زمینه سلاحهای هستهای و همچنین جمعآوری اطلاعات نیز کاربرد داشته باشد.»
معاریو ادامه داده که:«ایران با استفاده از این ماهواره می تواند تصاویر جدیدی را در اختیار حماس و حزب الله قرار دهد که از ماهواره تهیه می شود. البته باید فهمید چه هدفی پشت این اقدام روسیه نهفته است؟ به گزارش رسانههای ایران، ماهواره جدید قرار است اطلاعات دقیقی را برای «بهبود بهرهوری کشاورزی، پایش منابع آب، مدیریت بلایای طبیعی و پایش معادن» در اختیار این کشور قرار دهد. با این حال، گزارشهای مختلف همچنین نشان دادهاند که این ماهواره به نظارت بر مرزهای ایران و همچنین تعدادی از اهدافی که هنوز فاش نشده است کمک خواهد کرد.» یک رسانه عبری محلی عبری زبان در جواب وزیر ارتباطات ایران پیرامون هدف ماهواره ایرانی که در زمینه «محیط زیست و کشاورزی» به ایران کمک میکند نوشت :«ظاهراً ایرانی ها به “کشاورزی اسرائیل” علاقه دارند.»
سایت خبری ynet متعلق به یدیعوت احارانوت نوشت که این اولین باری نیست که روسیه اقدام به پرتاب ماهواره ایرانی به فضا میکند، پیش از این نیز روسیه در سال ۲۰۰۵ اولین ماهواره ایران به نام سینا ـ ۱ را به فضا پرتاب کرده بود، اما این پرتاب در سایه گرم تر شدن روابط تهران و مسکو انجام میشود که با سفر سه هفته پیش ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه به تهران به نقطه اوج خود رسید. ماهواره به ایران این امکان را می دهد که بانک دقیقی از اهداف را حفظ کرده و آن را ظرف چند ساعت هر روز به روز کند. این منبع افزود که نگرانی دیگر این است که ایرانی ها تصاویر ماهواره ای را با سازمان حزب الله لبنان، با شبه نظامیان شیعه طرفدار ایران در عراق و حتی با شورشیان حوثی در یمن به اشتراک بگذارند.با این حال، حسن سالاریه، رییس سازمان فضایی ایران با رد استفاده جاسوسی از ماهواره خیام، آن را برای متشنج ساختن فضا خواند.
Ynet نوشت که دوربینهای تعبیه شده در این ماهواره قادر هستند، تصاویری با دقت بالا را تا ۱,۲ متر بر روی زمین تصویر برداری کرده و در چنین شرایطی به ایران این امکان را بدهند تا تاسیسات مختلف را تحت نظر داشته باشد.دورون بیسکین تحلیلگر اسرائیلی هم در کانال خود در تلگرام ادعا کرد:«نگرانی که غربیها دارند آن است که احتمالا روسها از آن در جمع آوری اطلاعات از اوکراین استفاده کنند، همچنین این ماهواره توانمندی رصد اطلاعاتی ایرانیها را هم افزایش خواهد داد، که این امری نگران کننده است، گرچه ایرانیها تاکید دارند این ماهواره صرفا پژوهشی است.»
روزنامه «جروزالمپست» طی گزارشی نوشت که مقامهای اسرائیل نگران هستند که گسترش همکاریهای تهران و مسکو در حوزه فضایی تواناییهای بالقوه ایران برای پرتاب احتمالی «موشکهای بالستیک قارهپیما با کلاهک هستهای» را افزایش دهد.
به نقل از «کان» مقامات اسرائیلی گفتهاند که از این گزارش نگران هستند، در حالی که مقامات گفتند ممکن است تهران تصاویری از ماهواره را به حزب الله و حماس ارسال کند تا آنها بتوانند دقت تیراندازی خود را افزایش دهند. روسیه ابتدا این گزارش را تکذیب کرد، اما به ندرت به اقدامات انجام شده توسط کشورش که ممکن است به خشم جامعه بین المللی منجر شود، اعتراف می کند. اگرچه این ماهواره برای استفاده غیرنظامی مشهور است، اما سپاه پاسداران از سال ۲۰۱۸ با روسیه در مورد آن مذاکره کرده است.
مقامهای اسرائیلی نگران هستند که جدیدترین همکاری فضایی بین مسکو و تهران، تواناییهای ایران را برای پرتاب احتمالی «موشک های بالستیک قارهپیما با کلاهک هستهای» در آینده افزایش دهد. اسرائیل همچنین نگران است که از طریق این ماهواره، نظارت بر هدفها در کشور اسرائیل و در سراسر منطقه، افزایش و بهبود یابد. نگرانی دیگر اورشلیم، احتمالا این است که ماهوارههای ایرانی-روسیه آینده، توانایی جاسوسان اسرائیل را برای «نفوذ به مرزهای جمهوری اسلامی و انجام عملیاتی که مانع پیشرفت هستهای این کشور میشود» کاهش دهند.در همین راستا، ایالات متحده و غرب نگران هستند که این ماهواره توسط مسکو، برای تقویت قابلیتهای اطلاعاتیاش در اوکراین استفاده شود.