در هفته های اخیر اخبار رسانه‌های متعدد نشان داد که دولت روسیه به دنبال تقویت روابط خود با تهران است و تهران به یک شریک نظامی و تجاری کلیدی برای مسکو تبدیل شده است. تجارت بین ایران و روسیه در چند ماه اخیر ۳۱درصد افزایش یافته است و روابط تجاری و اقتصادی بین دو کشور در سال گذشته میلادی از ۴ میلیارد دلار فراتر رفته است که این یک رکورد تاریخی محسوب می‌شود. در حال حاضر صادرات روسیه به ایران بیش از دو برابر و تقریباً ۳ میلیارد دلار است و واردات از ایران به روسیه تقریباً ۲۲ درصد افزایش یافته است. حدود ۷۰ درصد از حجم مبادلات تجاری بین روسیه و ایران با ارزهای ملی انجام می‌شود. این دو کشور در تلاش‌اند که با ایجاد بسترهای پولی و مالی ، که یکی از مهم‌ترین محورهای توسعه اقتصادی به شمار می‌رود جایگزینی برای سوئیفت، ازطریق سامانه‌های پیام‌رسان بین‌بانکی بومی و پیمان‌های پولی راه‌اندازی کنند که می‌تواند مبنایی برای همکاری بانکی بین دو کشور و امکانی برای دور زدن تحریم‌های آمریکا باشد.
اتحاد علیه سلطنت دلار
طرح «حذف دلار از معاملات بین‌المللی» با هدف تأمین استقلال اقتصادی و مقاوم شدن اقتصاد ملی کشور در مقابل دلار به عنوان ابزار سیاسی آمریکا مطرح شده است. ایالات متحده آمریکا بعد از کنفرانس برتون وودز و تصویب طرح حاکمیت جهانی دلار ، دلار را به ابزار سیاسی خویش برای تحت فشار قرار دادن مخالفان تبدیل کرد. پس از نزولی شدن سیر ارزش دلار در سطح جهانی از سال ۱۹۷۱، سایر کشورها اعم از اتحادیه اروپا و چین تلاش‌هایی برای خروج از سلطه دلار انجام داده‌اند. در همین راستا اجلاسی در شهر چیانگ مای تایلند برگزار شد که یکی از نتایج این اجلاس که مهم‌ترین آن بود امضای مصوبه پیمان های پولی دو جانبه بین اعضا برای جلوگیری از تکرار بحران های مالی بود. لذا اولین پیمان پولی دوجانبه در تاریخ ۶ دسامبر ۲۰۰۱ بین بانک‌های مرکزی چین و تایلند امضا شد و تا سال ۲۰۱۴ بیش از ۴۲ پیمان پولی دوجانبه بین کشورها امضا شده است که در راس آنها چین با ۲۹ پیمان پولی سپس ژاپن و کره جنوبی به ترتیب با ۹ و ۵ پیمان پولی قرار دارند که رشد پیمان های پولی در سالهای اخیر افزایش قابل توجهی داشته است.
دست خیر تحریم‌ها
دولت سیزدهم از ابتدای شروع به کار خود، به دنبال سازماندهی اقتصادی با پیش‌فرض تداوم تحریم‌ها بوده است و از این حیث، یکی از مهم‌ترین کارویژه‌های خود را کاهش نقش دلار در اقتصاد و تجارت تعریف کرد. حالا بعد از سفر پنج ماه پیش رئیس‌جمهور به روسیه و سپس سفیر اخیر پوتین به تهران، به نظر می‌رسد که مبادلات بر اساس روبل-ریال به جای دلار وارد فاز جدی‌تری شده است. تا آنجا که وزیر اقتصاد نیز اخیرا از آغاز رسمی تجارت دو کشور بدون دلار سخن گفته است. شاید هیچ سیاستی به اندازه تحریم روسیه از سوی آمریکا، نمی‌توانست چنین اتفاقی را رقم بزند و منافع اقتصادی دو کشوری را از بزرگ‌ترین دارندگان منابع زیرزمینی و انرژی هستند را هم‌جهت کند. پیمان پولی دو کشور در مبادلات تجاری و ارزی می‌توان آغاز مسیری در جهت تحکیم در هم‌تنیدگی منافع اقتصادی، تجارت، رشد اقتصادی و گسترش دسترسی‌های ارزی ایران شود.
خلق ریال-روبل، حذف تدریجی دلار
همزمان که سخنگوی کرملین از حذف دلار از معاملات بین روسیه و ایران خبر داده بود رئیس کل بانک مرکزی با تاکید بر توسعه روابط اقتصادی که بسیار مهم و حائز اهمیت است، گفت: زیرساخت‌های بانکی و مالی پیش نیاز ایجاد و گسترش روابط اقتصادی است و خوشبختانه امروز با گشایش نماد معاملاتی ریال- روبل گام مهم و جدی در زمینه روابط اقتصادی روسیه و ایران برداشته خواهد شد. صالح آبادی اضافه کرد روابط اقتصادی ایران با دیگر کشورها به ویژه کشورهای دوست و همسایه از اولویت‌های راهبردی دولت است و پیرو سفر ریاست محترم جمهوری به کشور روسیه و سفرهای کارشناسی و متخصصان بانک مرکزی به این کشور، تفاهمات خوبی انجام گرفت که یکی از این توافقات بحث مهم پیمان پولی دو جانبه ریال – روبل بود که شاهد عملیاتی شدن آن هستیم.
مکانیزم معاملاتی جفت ارز ریال- روبل رقابتی و بر مبنای عرضه و تقاضا است و بر اساس هماهنگی‌ها و برنامه‌ریزی های انجام شده عرضه ارز روبل در آینده نزدیک تقویت می‌شود و عرضه کنندگان بالقوه روبل با عرضه در این بازار به عمق این بازار کمک خواهند کرد ضمن آنکه بازارساز نیز به صورت جدی و قدرتمند در کنار سایر بازیگران این بازار حضور خواهد داشت. مبادله بر اساس ریال _ روبل در عوض دلار موجب کاهش فشار بر سیاست‌های پولی و تورم در ایران خواهد شد؛ چراکه تنوع مبادی ارزی و شکل‌گیری بازاری برای آن، از فشار روی تراز پرداخت‌ها کاسته و دست بانک مرکزی را برای سیاست‌گذاری پولی بازتر خواهد کرد.
