هفته گذشته در قطر، دانا اشترول Dana Stroul مدیر سیاست خاورمیانه ای پنتاگون درباره “راه های تقویت و درهم بافتن یک معماری امنیتی منطقه ای” و تقویت نیروهای مسلح این کشور گفت وگو کرد.
در این میان، ژنرال مایکل اریک کوریلا، فرمانده سنتکام و دو فرمانده ارشد نیروهای آمریکایی در منطقه از سایت های نظامی عربستان سعودی بازدید کردند که از جمله آنها پایگاه های دریای سرخ و سکوهای موشکی پاتریوت در نزدیکی جده بود. اوایل این هفته هم کوریلا با رهبران نظامی اسرائیل و کویت دیدار داشت تا یک “مسیر روان” برای درهم بافتن سامانه های دفاع هوایی در سراسر منطقه را به بحث گذارد با این هدف که دفاع بهتری در برابر موشک ها و پهپادهای ایران انجام شود. وی همچنین درباره امکان پیوستن کویت به نیروی عملیاتی 59 گفت وگو کرد. این یک نیروی تجمیعی دریایی تحت هدایت آمریکاست که سرگرم آزمایش پهپادهای مجهز به هوش مصنوعی برای تقویت نظارت و ردیابی آبراه های منطقه است.
مقام های رسمی کنونی و پیشین آمریکا می گویند که این پیشنهادها، بخشی از یک پیش نویس فراگیرتر است که در یک سال گذشته توسط سنتکام و با رهنمودهای کاخ سفید فراهم شده است. این ساختار امنیتی منطقه ای، نخستین چکش دولت بایدن برای حل مشکلی است که سیاستگذاران آمریکایی در دوران اوباما و ترامپ را درگیر خود کرده بود: اینکه چگونه متحدان خاورمیانه ای آمریکا را توانمند سازیم که عمدتا با خوداتکایی از خودشان دفاع کنند تا واشنگتن بتواند نیروهای خود را برای هماوردی های آینده با چین، بازآرایی کند.
یک منبع آشنا با طراحی های آمریکا می گوید: پنتاگون هنوز باید راهبرد خاورمیانه ای خود را روشن سازد اما تا به اینجا، همه نشانه ها حکایت از یک رویکرد کمینه دارد. یک نقشه راه غیرمحرمانه سنتکام برای ابتکار امنیتی منطقه ای، فاقد پیوست های اقتصادی و سیاسی برای احیای ایده دوران ترامپ یعنی یک “ناتوی عربی” است.
هدف کنونی این است که با استفاده از تاسیسات موجود، رهبران نظامی منطقه درباره لجستیک، دفاع هوایی، پشتیبانی آتش و واکنش به بحران و نیز عملیات هوایی، دریایی و عملیات ویژه در سال های آینده آموزش ببینند. ژنرال جوزف وُتل، فرمانده پیشین سنتکام، به المانیتور می گوید: این ایده ها “به خوبی در دسترس هستند و می توان آنها را به روش نسبتا آسانی به پیش راند.”
این ژنرال بازنشسته می گوید: “ما و شرکایمان منابع لازم برای این کار را در اختیار داریم. می خواهیم روی مسائل بزرگ تمرکز کنیم و ببینیم چگونه می شود در زمینه هایی سرمایه گذاری کرد که بر سر آنها توافقی آشکار برای همکاری وجود دارد.”
وُتل می گوید: “برخی از فن آوری ها و سامانه هایی که اسرائیلی ها توسعه داده اند، دقیقا از همان گونه توانمندی هایی هستند که شرکای خلیج (فارسی) ما به آنها نیاز دارند.”
به گفته دو مقام ارشد پیشین آمریکایی نزدیک به این مباحث، دولت کنونی آمریکا نیز همانند دولت های پیشین، علاقه ای به یک توافق دفاعی از نوع بند پنج با دولت های خاورمیانه ندارد به رغم آنکه دست کم سه دولت عربی خلیج فارس از زمان روی کار آمدن دولت جو بایدن، خواهان چنین توافقی شده اند.
یک مقام پیشین آمریکایی می گوید: «نخستین پیش نویسِ چارچوب راهبردی آمریکا – امارات، هیچ تضمینی برای دفاع متقابل را در خود ندارد و رهبران اماراتی منتظر پیشنهادهایی مشخص تر در دور آینده گفت وگوها هستند. شرکای واشنگتن در خاورمیانه همچنین می خواهند بدانند در صورت ساخت یک بمب هسته ای توسط ایران، آمریکا چه طرح های اضطراری ای در چنته دارد.»
سپهبد بازنشسته مایک ناگاتا Mike Nagata، رییس پیشین نیروهای عملیات ویژه آمریکا در خاورمیانه در دوران باراک اوباما به المانیتور می گوید: “به باور من، ایران اکنون در نیرومندترین موضع راهبردی خود از زمان انقلاب 1979 است. موشک های بالستیک ایران، اکنون می توانند بخش هایی از اروپا را هم پوشش دهند.”
کارشناسان و مقام های پیشین آمریکایی می گویند که هر کشوری در خلیج فارس، فهرستی از سایت هایی را که باید از آنها دفاع شود، به عنوان اولویت خود دارد و مشکل این است که به اندازه کافی، ردیاب های دفاع هوایی برای پوشش همه اینها وجود ندارد. حتی اگر کنگره، بودجه این کار را هم افزایش دهد، چند سالی طول می کشد تا اسرائیل آماده تحویل سخت افزارهای خود به دولت های خلیج فارس بشود.
بِکا واسر Becca Wasser، عضو مرکز امنیت آمریکای نوین، می گوید: اگر قرار باشد که آمریکا، محور کار قرار گیرد، نیاز بیشتری به برخی نیروهای دفاع موشکی و هوایی خواهد بود. ارتش آمریکا هم اکنون، از دفاع هوایی و موشکی کافی برای حفاظت از نیروهای خود هم برخوردار نیست چه رسد به دارایی هایی که برای شرکای منطقه ای، ارزشمند هستند.
در حال حاضر، سنتکام مجبور است با بکارگیری امکانات کمتر، کار بیشتری انجام دهد؛ چشم اندازی که احتمالا هراس آورتر هم می شود چنانچه آتش بس یمن یا گفت وگوهای هسته ای وین یا هر دو از هم بپاشند. ناگاتا به المانیتور می گوید: “این یک بازی با حاصل جمع صفر است. اگر بخواهیم کار بیشتری در خاورمیانه انجام دهیم، باید کار کمتری در دیگر جاهای جهان انجام دهیم و این یک بحث آزاردهنده است.”
