در ماه های اخیر که بحث واردات خودرو به صورت جدی مطرح شد وزارت صنعت و معدن با واردات خودرو موافقت کرد که درصورت تحقق این امر ،انحصار خوردوسازهای داخلی می شکند و خودروهایی با کیفیت بالاتر و درعین حال قیمت کمتر وارد کشور شده و در اختیار مردم قرار می گیرد.
در اواخر اردیبهشت ۱۴۰۱ بحث واردات خودرو، به موضوع داغ اخبار اقتصادی و بازار خودرو، تبدیل شد و قرار بر این بود بعد از تصویب آئین نامه واردات، به سرعت واردات خودروهای خارجی انجام شود، اما در عمل تاکنون هنوز این آئین نامه توسط دولت تصویب و ابلاغ نشده است.
کامران طالبی فر ،کارشناس صنعت خودرو و متخصص بازاریابی و فروش خودرو در این خصوص می گوید: تا الان آئین نامه واردات خودرو، ابلاغ نشده ولی در بازار آزاد خودرو، قیمت خودروهای تولید داخلی و قیمت خودروهای خارجی که در سال های قبل وارد شده اند، افزایش پیدا کرده است.
وی اظهار می کند: از تیر ۱۳۹۷، واردات خودرو عملاً ممنوع شده است،در این مدت نرخ ارز ۱۰ برابر شده و قیمت خودروها تقریباً ۸ تا ۱۰ برابر افزایش پیدا کرده است.در نتیجه، کسانی که قبلاً توانایی خرید ماشین های وارداتی و خصوصاً ماشین های کُره ای و ژاپنی داشتند، الان تقریباً ۹۰ درصد آن قشر از مشتریان، دیگر توانایی و قدرت خرید ماشین های وارداتی را ندارند و به سمت ماشین های چینی سوق داده شده اند.
این کارشناس صنعت خودرو بیان می کند:در آخرین سال که سال ۱۳۹۶ بود و واردات خودرو به صورت عادی انجام شد، حدود ۱۰۰ هزار دستگاه خودرو وارد شد. اگر الان واردات خودرو آزاد شود، قطعاً آمار واردات خودرو به اندازه سال ۱۳۹۶ نخواهد بود. چون قدرت خرید مردم و مشتریان پایین آمده و برخی افراد به موضوع کاهش قدرت خرید توجه نمی کنند.
وی تصریح می کند:در آن زمان، خیلی از مدیران رده بالا یا کارمندان رده بالا یا حتی کاسب های خُرد، توانایی خریدن ماشین های وارداتی را داشتند ولی الان دیگر، یک مدیر دولتی با حقوق ماهیانه ۲۰ میلیون تومان، توانایی خریدن یک ماشین وارداتی ۳ یا ۴ میلیارد تومانی را ندارد، یا یک کاسب خُرد با درآمد ۲۰ یا ۳۰ میلیون تومان در ماه، چنین توان خریدی را ندارد.همه این افراد، به سمت ماشین چینی سوق داده شده اند و بازار وارداتی ها، عملاً در اختیار چینی ها قرار گرفته است.
طالبی فر می گوید:در ۴ سال اخیر، خودروهای خارجی جدید وارد نشده و از طرفی، افزایش قیمت ارز اتفاق افتاده است. بر این اساس، می توانیم بگوییم سگمنت خودروهای وارداتی، به دو دلیل جهش پیدا کرده است.یک زمان، ماشین های ۸ سیلندر و ۶ سیلندر لوکس آلمانی و بعضاً ژاپنی وارد می شد ، اما الان آن نوع خودروها حتی از دسترس طبقه ثروتمند جامعه نیز خارج شده و در اختیار طبقه خیلی ثروتمند و ۳-۲ درصدی جامعه است.به جای آن نوع ماشین ها، می توانند ماشین های آلمانی یک رده پایین تر و ماشین های ژاپنی یک رده پایین تر که قبلاً تقریباً لوکس محسوب می شدند، خریداری کنند. الان خودروهای محدوده قیمتی ۴ میلیارد تومان به بالا، در محدوده خرید مشتریان ثروتمند و خیلی ثروتمند قرار گرفته اند. ماشین های کره ای و ژاپنی که قبلاً در محدوده قیمتی ۲۰۰ تا ۴۰۰ میلیون تومان بودند، الان در محدوده قیمتی ۲ تا ۴ میلیارد تومان هستند.
این کارشناس صنعت خودرو و متخصص بازاریابی و فروش خودرو ادامه می دهد: دولت در چنین وضعیتی، می تواند ۲ استراتژی داشته باشد ، یک استراتژی این است که دولت، بازار خودرو را آزاد بگذارد، برای واردات خودرو محدودیت ایجاد نکند، سقف تعداد خودرو تعیین نکند و سقف قیمتی مشخص نکند. دولت بگذارد یک یا دو سال واردات خودرو انجام شود و بازار، خودش را پیدا کند، یعنی ببیند چه رده ماشین هایی در ایران، بیش تر مشتری دارند و چه تعداد ماشین وارد شود. اگر دولت واقعاً می خواهد بازار تنظیم شود این مکانیسم، مکانیسم اصولی بازار آزاد است.یک مکانیسم دیگر این است که دولت در واردات خودرو دخالت کند، یعنی فرضاً برای واردات خودروهای بالای ۲۰ هزار یا ۲۵ هزار دلار محدودیت تعیین کند یا بگوید با فلان حجم موتور نمی شود ماشین وارد کرد.
طالبی فر می گوید:چیزی که الان در مورد آئین نامه واردات خودرو به گوش می رسد، این است که می خواهند به واردات خودروهای ۱۵ تا ۲۵ هزار دلار مجوز بدهند. همچنین بحث تعیین سقف و تعداد خودروهای وارداتی مطرح است. گفته می شود سالانه حداکثر ۱.۵ میلیارد دلار واردات خودرو انجام شود.
وی عنوان می کند:اگر مکانیسم واردات را از قبل این طور مشخص کنند عملاً واردات خودرو، اثربخشی خودش را از دست می دهد. چون واردات خودرو انجام می شود تا بازار آزاد ایجاد شود و اگر قرار باشد واردات با اما و اگر انجام شود، مکانیسم بازار از بین می رود، دوباره رقابت از بین می رود و انحصار ایجاد می شود.
این کارشناس صنعت خودرو تاکید می کند: واردات خودرو در نهایت به نفع مصرف کننده می شود و قیمت می شکند. چون قیمت پایین می آید و بازار، راه خودش را پیدا می کند. اما اگر واردات خودرو، کانالیزه شود و قسمت های مختلف یک بازار از هم جدا شوند، اثربخشی لازم را با واردات خودرو نخواهیم داشت. من فکر می کنم استراتژی دولت در واردات خودرو، همین استراتژی دوم است ولی امیدوارم دولت استراتژی محدودیت واردات را در پیش نگیرد.
طالبی فر می گوید :در مورد این که در سال ۱۴۰۰ وزارت صنعت مخالف واردات بوده و الان موافق واردات است، باید بگویم در دولت، کار کارشناسی قوی و مناسبی در زمینه واردات خودرو انجام نشده. البته مجلس، در این زمینه و در قالب طرح ساماندهی صنعت خودرو، کار کارشناسی خوبی انجام داده است.دولت و وزارت صنعت معدن، بیش تر از نظر روانی به این موضوع نگاه می کند، یعنی فقط می خواهد از آن استفاده روانی کند برای کنترل کردن قیمت ها در بازار، وزارت صنعت و معدن، با کلمه واردات خودرو بازی می کند و یک بار می گویند واردات خودرو در این ماه آزاد می شود و بعد می گوید واردات خودرو در ماه بعدی یا دو ماه بعدی انجام می شود.
وی خاطرنشان کرد:وزارت صنعت و معدن، با این نوع کارها سعی می کند قیمت ها را در بازار کنترل کند یا قیمت ها از سطح فعلی بالاتر نرود. در حقیقت این نوع اظهار نظر کردن، به نوعی وعده و وعید دادن به بازار است و گفته می شود قرار است واردات خودرو آزاد شود. در این بیم و امید، قیمت ها جهش نمی کند ولی عملاً دولت می خواهد مشتریان را در حالت انتظار نگه دارد.تا یک زمان، این نوع رفتار دولت جواب می دهد. چرا که وقتی بازی روانی انجام می شود و وزارت صنعت و معدن می گوید قرار است واردات خودرو آزاد شود، این کار عطش تقاضا را کم می کند. این بازی ممکن است در بازار مسکن و بازار ارز نیز اتفاق بیفتد.
وی می گوید:با این بازی روانی که وزارت صنعت و معدن، انجام می دهد، باعث می شود قیمت ها بالا نرود. البته این بازی روانی، بیش از ۳ ماه یا ۴ ماه جوابگو نیست و اگر مثلاً تا شهریور یا مهر ۱۴۰۱ یا نهایتاً تا آبان ۱۴۰۱، تکلیف واردات مشخص نشود، فنر بازار یک دفعه آزاد می شود و تقاضای انباشته شده که خودش را به طور مستمر معطل نگهداشته که ببیند واردات انجام می شود یا نمی شود، به بازار برمی گردد.
کارشناس صنعت خودرو و متخصص بازاریابی و فروش خودرو توضیح می دهد:اگر ما با تولید و واردات خودرو، به رقم یک و نیم میلیون خودرو در سال برسیم و عرضه و تقاضا برابر شود، عملاً سرمایه های سرگردان از این بازار کوچ می کنند و می روند.تنها راهکار دائمی حل مشکل بازار خودرو، این است وگرنه راه های دیگر، همگی راه های ایذایی و مُسکنی است. چرا که بعد از یک مدت کوتاه، اثر خودش را از دست می دهد و سرمایه های سرگردان به بازار خودرو برمی گردند.
طالبی فر اذعان می کند:آقای قالیباف، رئیس مجلس در اردیبهشت ۱۴۰۱ گفتند که با ۵ هزار دلار می توان خودروهای با کیفیت وارد کرد. آقای فاطمی امین هم می گوید عمده خودروهای وارداتی قرار است زیر ۱۰ هزار دلار باشد. وزیر صنعت و معدن گفته این خودروهای زیر ۱۰ هزار دلار بی کیفیت نیستند، این خودروها استاندارد دارند و حتی در اروپا این نوع خودروها وجود دارد.
وی تاکید کرد:اگر استاندارد روز اروپا مطرح باشد، در اروپا ماشین زیر ۱۰ هزار یورو وجود ندارد مگر این که سراغ گزینه های چینی و هندی برویم.اگر سراغ گزینه های چینی و هندی برویم، این نوع خودروها وجود دارد و می شود ماشین های چینی و هندی را خرید. البته ماشین های چینی و هندی زیر ۱۰ هزار دلار، ماشین های با کیفیتی نیستند، یعنی جزو ماشین های تراز اول چین نیستند.
کارشناس صنعت خودرو درمورد کیفیت خودروهای چینی و هندی گفت:بستگی دارد این نوع ماشین ها را با چه ماشین هایی مقایسه کنیم. اگر آنها را با ماشین کره ای، ژاپنی و اروپایی و حتی ماشین های سطح بالای چینی مقایسه کنیم، قطعا جواب خیر است، اما اگر آنها را با ماشین های تولید داخلی و ایرانی مثل پژو پارس، پژو ۴۰۵، تیبا و سمند مقایسه کنیم که تکنولوژی آنها مربوط به ۳۰ یا ۴۰ پیش است، قطعاً خودروهای چینی ارزان قیمت، بهتر هستند.
