ماجراجویی‌های آمریکا در تایوان تمامی ندارد؛ موضوعی که بعد از حمله روسیه به اوکراین شدت گرفته و کاخ‌سفید قصد دارد که بحران و ناامنی از غرب را به شرق عالم بکشاند. حربه‌ای که تاکنون بی‌نتیجه بوده و تابه‌امروز چین در دام آمریکا فرونرفته است.
هرچند مقامات چین بارها نسبت‌به جنگ‌افروزی‌های آمریکا در اطراف مرزهای خود هشدار دادند و در جدیدترین اقدام به‌دنبال رزمایش بزرگ دریایی است اما همه این قدرت‌نمایی‌ها نه برای جنگ بلکه هشداری است برای کاخ‌سفید تا در محاسباتش علیه تمامیت‌ارضی این کشور اشتباه نکند.
ارتش چین از برگزاری رزمایش پنج‌روزه در «دریای چین جنوبی» خبر داده است. همان منطقه‌ای که در آن زنجیره‌ای از جزایر موردمناقشه وجود دارد، نیروی دریایی آمریکا در آنجا گشت‌زنی می‌کند و آنجا را به انبار باروتی از ادوات و تسلیحات نظامی تبدیل کرده است. همزمان با رزمایش چینی‌ها، آمریکا و ژاپن نیز ۵۲فروند هواپیما را برای تمرین در دریای ژاپن، دریای فیلیپین و اقیانوس آرام به منطقه اعزام کرده‌اند.
در هفته‌های اخیر، ناوهای جنگی آمریکا حریم دریایی چین را در تنگه تایوان و دریای چین جنوبی نقض کرده تا تمامیت‌ارضی چین را به چالش بکشد تا مگر چین هم مانند روسیه دست به آتش بزند. غرب اصرار دارد که بگویند چین و روسیه مثل همدیگر رفتار می‌کنند و بنابراین، باید سیاست مشترکی در قبال آن‌ها اتخاذ کرد.
حالا هم سفر احتمالی «نانسی پلوسی» رئیس مجلس نمایندگان آمریکا به تایوان باعث تنش‌های تازه در روابط واشنگتن و پکن شده است. «فایننشال تایمز» نیز فاش کرده است که چین هشدارهای خصوصی شدیدی به دولت «جو بایدن» رئیس‌جمهور آمریکا درباره سفر احتمالی نانسی پلوسی به تایوان داده است. «ژائو لیجیان» سخنگوی وزارت خارجه چین در کنفرانس خبری روز گذشته خود تصریح کرد: «طرف چینی بارها به ایالات متحده اعلام کرده است که به شدت با سفر پلوسی، رئیس مجلس نمایندگان به تایوان مخالف است. ما کاملا آماده هستیم.» مایک پمپئو، وزیر خارجه دولت دونالد ترامپ نیز در اظهارنظری تازه درباره هشدارهای چین به آمریکا درباره سفر پلوسی به تایوان، رئیس مجلس نمایندگان آمریکا را به انجام این سفر تشویق کرد و همچنین گفت که او را در سفر به تایوان همراهی خواهد کرد.
مقامات غربی که به‌دلیل حمایت‌های چین از روسیه در جنگ اوکراین نگران هستند، سعی کرده‌اند در این مدت چینی‌ها را برای اقدام نظامی در تایوان تحریک کنند. از همان ابتدای جنگ اوکراین، غربی‌ها بارها ادعا کردند که اقدام روسیه سبب می‌شود تا چین نیز عملیات نظامی در تایوان را کلید بزند.
جو بایدن، رییس‌جمهور هم بارها مدعی شده است: «اگر چین قصد حمله به تایوان را داشته باشد، آمریکا با مداخله نظامی پاسخ خواهد داد»؛ ادعایی که بیش تر به موضع‌گیری برای تحریک طرف مقابل به واکنش شبیه است. چراکه آمریکا با تایوان معاهده دفاعی متقابل ندارد. بایدن درحالی مدعی دفاع از تایوان است که در پیمان تجاری اقیانوس هند و آرام موسوم به «پیمان هندو پاسفیک» که در ماه اکتبر تایید شده است، تایوان از شرکت در آن مستثنا شده است؛ چراکه تایوان نه به‌عنوان یک کشور مستقل بلکه بخشی از تمامیت‌ارضی چین محسوب می‌شود و بسیاری از کشورهای دنیا تایوان را به‌عنوان کشوری مستقل به رسمیت نشناخته‌اند.
مشکل اصلی تایوان ایده چین واحد است که از جانب کشورهای مختلف با عدم شناسایی تایوان درک شده است؛ به این معنی که براساس این اصل هیچ کشوری نمی‌تواند به‌طور همزمان تایوان و چین را به رسمیت بشناسد؛ زیرا درواقع هر دو متعلق به یک چین هستند، اما آیا چین به تایوان حمله خواهد کرد؟ در ادامه این پرونده با ویژگی‌های سوق‌الجیشی و ژئواستراتژیک تایوان برای چین و آمریکا، تفاوت‌های سیاست خارجی روسیه و چین، تفاوت‌های جنگ اوکراین با جنگ احتمالی تایوان و اشتراکات و تفاوت‌های تایوان و اوکراین آشنا می‌شوید.
اهمیت تایوان برای چین و آمریکا
مساله تایوان بیش از آنکه مساله‌ای ایدئولوژیک میان چین و آمریکا باشد، مساله‌ای ژئوپولیتیک و ژئواستراتژیک است. ژئوپولیتیک بدین معنا که اگر چین بتواند بعد از ماکائو و هنگ‌کنگ، تایوان را هم در اختیار بگیرد، یک قدرت منطقه‌ای بلامنازع در دریای جنوبی چین و شرق چین خواهد شد که مساله‌ای بسیار مهم است. یعنی هیچ قدرت دیگری نمی‌تواند قدرت چین را در این منطقه به چالش بکشد. از طرف دیگر، تایوان اهمیت ژئواستراتژیک دارد؛ بدین دلیل که تایوان جزو کشورهای رده‌اول در تولید نیمه‌رسانه‌هاست و رقابتی که هم‌اکنون میان چین و آمریکا وجود دارد، عمدتا بر سر هوش مصنوعی است و زیرساخت اصلی مربوط به هوش مصنوعی هم همین نیمه‌رسانه‌ها هستند که چین با وجود سرمایه‌گذاری زیادی که در این زمینه انجام داده، هنوز از تایوان عقب‌تر است. درحال‌حاضر، آمریکا، تایوان، هلند و کره‌جنوبی چهار کشور پیشرفته‌ای هستند که در زمینه آی‌سی فعالیت می‌کنند. اگر چین بتواند تایوان را بگیرد، می‌تواند از نظر پیشرفت فناوری در زمینه هوش مصنوعی و کامپیوترهای کوانتومی، از آمریکا جلو بزند. تایوان در زنجیره تامین جهانی نقش خیلی مهمی دارد. یعنی همانطور که اوکراین در زنجیره تامین غذایی در جهان مهم بود، تایوان هم در زمینه تامین قطعات الکترونیک مهم است.
آیا آمریکا وارد جنگ تایوان خواهد شد؟
آمریکا تجربه خوبی در جنگ‌هایی مثل ویتنام، کره و افغانستان نداشته است و بر این اساس دیدیم که در ماجرای اوکراین، آمریکایی‌ها اعلام کردند که وارد جنگ مستقیم نخواهند شد؛ بنابراین اگر در یک سناریوی دور از ذهن چین بخواهد به تایوان حمله نظامی کند، دفاع آمریکا به‌صورت حضور نیروی نظامی نخواهد بود چون معنای این کار آمریکا، جنگ تمام‌عیار میان آمریکا و چین خواهد بود. نه آمریکا به جنگ تمام‌عیار با چین تمایل دارد و نه اساسا چین می‌خواهد دست به چنین کاری بزند؛ بنابراین مساله تایوان بیش تر از طریق روش‌های سیاسی حل خواهد شد. چین دنبال این نیست که طی امسال یا دو سال بعد تایوان را بگیرد چون از جانب تایوان احساس خطر نمی‌کند. در تایوان فقط حکومت لیبرال‌دموکراسی حاکم است و این لیبرال‌دموکراسی هم برای چین، تهدید نیست. وقتی چین توانست هنگ‌کنگ که دارای فرهنگ و زبان انگلیسی بود را در چین ادغام کند (در قالب سیاست یک ملت-دو سرزمین)، حل مساله تایوان چندان نمی‌تواند برای چین دشوار باشد. این موضوع با اوکراین خیلی متفاوت است.
چین، تایوان را شهر سوخته نمی خواهد
اوکراین جزء بزرگ‌ترین کشورهای اروپایی به‌لحاظ وسعت سرزمینی است اما عمده شهرهای تایوان، ساحلی هستند و کشوری نمی‌تواند در آنجا نیروی زمینی پیاده کند. نحوه جنگیدن در اوکراین بسیار متفاوت از نحوه جنگیدن در تایوان است. تایوان جزیره‌ای است که عمدتا مسکونی است و بنابراین نحوه جنگیدن در آنجا و براندازی حکومت در تایوان، بسیار متفاوت از اوکراین خواهد بود. حمله نظامی چین به تایوان در وهله اول به ضرر خود چین است چون چین برخلاف روسیه، نمی‌خواهد سرزمین سوخته تحویل بگیرد. روسیه چون سرزمین بزرگی است و سیاست خارجی آن به‌طور تاریخی مبتنی بر «گسترش سرزمینی» است، خیلی برایش مهم نیست که سرزمین سوخته تحویل بدهد اما چینی‌ها چون در مسیر متفاوتی گام برمی‌دارند و اقتصاد و زیرساخت و سرمایه‌گذاری برای‌شان مهم است، برای‌شان صرف ندارد که بخواهند زیرساخت‌های تایوان را تخریب کنند.
