ارزهای محلی و پیمان های پولی دو و چند جانبه وسیله و راه حل مناسبی برای خنثی کردن ابزار سلطه و سیاسی ارزهای جهان است، از این رو ایران و روسیه که هر دو تحت فشار تحریم های غرب هستند با گشایش نماد معاملاتی جفت ارز روبل ریال در بازار متشکل، به دنبال کاهش فشارهای ارزی هستند. در حال حاضر حجم مبادلات دو کشور حدودا سه تا چهار میلیارد دلار است که می تواند این حجم به 20 میلیارد دلار هم افزایش پیدا کند. هرچند در دولت قبل تفاهم‌نامه ای بین دو کشور امضا شد و قرار بود که مبادلات تجاری کشور به 10 میلیارد دلار برسد اما این اتفاق نیفتاد و حالا که روسیه زیر فشار تحریم قرار گرفته و از طرف دیگر پیمان همکاری 25 ساله با ایران بسته می تواند زمینه توسعه تجارت بین دو کشور فراهم شود و از این طریق نه تنها سلطه دلار بر بازار کشورهای هم پیمان کاسته شود، به نوعی فشارهای سیاسی غرب در مذاکرات هم کاهش یابد.
در واقع برداشتن گام اول و بسیار مهم ایران و روسیه در زمینه پیمان پولی دو جانبه می توانند حداقل در مبادلات استفاده از ارز دلار و یورو را حذف کنند؛ در این راستا روسیه می تواند در ایران یک حساب ریالی نزد بانک مرکزی باز کند و ایران نیز در روسیه یک حساب روبلی باز کند. پس از آن وارد کننده ایرانی که از روسیه کالا وارد می کند، روبل را به صادرکننده روسی پرداخت می کند و همین کار را هم روسیه در قبال بازرگانان خود در ایران انجام دهد.
از طرف دیگر در بازار متشکل ارزی افراد به طور مستقیم ضمن معامله ارزها دو کشور، با هزینه‌های کمتر معاملات را انجام می‌دهند و همین مساله باعث می شود تا تقاضا برای ارزهایی همچون دلار و یورو کاهش پیدا کند. هرچند فعلا ارز روبل- ریال برای بازرگانی و تجاری وارد چرخه شده و قرار است در روزهای آینده با دستورالعمل بانک مرکزی عملیاتی شوند، اما در آینده به طور گسترده می توانند مورد استفاده قرار بگیرند.
معاملات انرژی با ارزهای محلی
حالا با توجه به اینکه رئیس جمهور روسیه در دستوری به مقامات دولتی خود اعلام کرده از کشورهای واردکننده انرژی از روسیه برای پرداخت هزینه فقط از روبل واحد پول روسیه استفاده کنند، همکاری ارزی این کشور با ایران باعث افزایش حجم معاملات روبل و کاهش ارزش پول ملی روسیه می شود و در نتیجه وابستگی به ارزهای دیگر به حداقل می رسد. همچنین با توجه به اینکه درآمد نفتی ایران در سال های گذشته نسبت به قبل از تحریم ها کاهش داشته و بر همین مبنا ارزش دلار در مقابل ریال رشد بالایی داشته است ایران نیز می تواند با تکیه بر مبادلات ریال با روبل برای تجارت دو جانبه با روسیه به نوعی فشار ارزی را از بازار کاهش دهد.
پس از آغاز جنگ روسیه و اکراین صادرات ایران به روسیه رشد ۱۲ درصدی و وارداتش از روسیه رشد ۶ درصدی داشته است و این نشان می دهد که روسیه برای تامین بخشی از نیازهای خود به همکاری گسترده تر با ایران نیاز دارد و این تفاهم ها نمی تواند به اقدامات کوتاه مدت ختم شود، چه بسا در آینده نه چندان دور چین هم به این مناسبات بپیوندد، زیرا در مقطعه کنونی این کشور به عنوان رقیب اصلی آمریکا در بازار جهانی با اقدامات فدرال رزرو برای افزایش فشار بر سایر ارزها و ایجاد هژمونی دلار بر اقتصاد جهان موافق نیست و از طرف دیگر تنش های بین چین و تایوان در حال افزایش است و این کشور هم می تواند مورد تحریم آمریکا و غرب قرار بگیرد، هرچند تحریم چین ریسک بزرگی برای اروپا و حتی جهان محسوب می شود زیرا این کشور سهم بسیار بالایی در تجارت جهانی دارد و آمریکایی ها هم از تبعات آن آگاه هستند، با این حال افزایش مناسبات اقتصادی ایران، با چین و روسیه این امکان را فراهم کرده که همکاری ارزی برای توسعه صادرات ایجاد کنند، ب همین مبنا بانک مرکزی ایران هم اعلام کرده که سایر نمادها همچون ریال و درهم یا لیر ترکیه و دینار عراق در هفته‌های آینده در بازار متشکل ارزی گشایش خواهند یافت و احتمال دارد در آینده نه چندان دور شاهد ارزهای از کشورهای شرق آسیا هم باشیم.
