سید هادی سیدافقهی، کارشناس و پژوهشگر مسائل غرب آسیا و بین الملل در گفت وگو با روزپلاس به تبیین تحولات دیپلماتیک و رویکرد جدید سیاست خارجه ایران پرداخت و گفت: بهبود روابط با کشورهای همجوار اولویت اول ایران در یک سال گذشته است که در هفته اخیر با سفر پوتین و اردوغان به تهران به اوج خود رسیده. طبق گفته کاردار اسبق ایران در لبنان رهبر انقلاب پیشنهاد عقلانی و منطقی برای دغدغه ی ترکیه در سوریه ارائه نمودند که در موضع گیری اخیر اردوغان و درخواستش برای خروج نیروهای آمریکایی از سوریه بی تاثیر نبوده است.
افقهی گفت: موضوع اول موفقیت سیاست خارجه ایران چه با کشورهای همجوار خودش و چه با دیگر کشورها است. این رویکرد جدید سیاست خارجه ایران در زمان آقای رییسی است که تهران اولویت اول خودش را به بهبود و توسعه روابط با کشورهای همجوار اختصاص می دهد و در این راستا دستاوردهای خوبی هم محقق شده است. بهبود روابط و گسترش روابط با کشورهای حوزه جنوبی خلیج فارس ثابت می کند که ما در سیاست خارجه خودمان در دولت سیزدهم موفق بوده ایم. در پایان نشست جده و کنفرانس امنیت و توسعه به میزبانی عربستان و حضور جو بایدن ،وزیر خارجه عربستان سعودی رسما و علنا بصورت شفاف اعلام کرد که ما دست خودمان را به سمت کشور دوست و مسلمان ایران دراز می کنیم و می خواهیم بهترین روابط را با این کشور داشته باشیم. این مقام سعودی اعلام کرد که احتمال تبادل سفرا نیز وجود دارد.
این کاردار اسبق ایران در لبنان تاکید کرد: همزمان با حضور بایدن در منطقه ،آقای انور قرقاش مشاور رئیس کشور امارات متحده عربی در امور دیپلماتیک هم اعلام کرد که ما به زودی به تهران سفیر خواهیم فرستاد یعنی روابط دیپلماتیک شان را در حد اعلا ارتقا خواهند داد. از سوی دیگر کشورهای میانه که مدتی روابط شان با ما راکد و سرد بود به کشورمان آمدند مخصوصا در بحران اوکراین دیدیم که چند رییس جمهور به تهران سفر کردند و قراردادهای سنگینی با مقامات ایران امضا کردند . تاجیستکان، قزاقستان و ترکمنستان از جمله ی این کشورها بودند ضمن اینکه قرار است دیگر روسای جمهور کشور آسیای میانه به تهران بیایند. عربستان سعودی امارات و بحرین ادعا می کردند ایران دشمن کشورهای منطقه است اما در دولت سیزدهم دیدیم که روابطمان با کشور قطر به جایی رسید که در سفر اخیرا شیخ تمیم ،امیر قطر هفده توافق نامه امضا شد . در سفر چند ماه پیش رییسی به سلطنت عمان هم باز چندین توافق نامه مهم به امضا دو کشور رسید.
وی با تاکید بر اهمیت نشست آستانه گفت: اوج این وضعیت و تحول سیاست خارجه ما کنفرانس تهران و اجلاس سران آستانه بود که رجب اردوغان و پوتین به ایران آمدند و تهران تبدیل به کانون خبر اول جهان و کانون رایزنی های مهم منطقه ای و بین المللی قرار گرفت. به هر جهت دیدیم که دو شخصیت مهم مثل پوتین که درگیر با ناتو در اوکراین است و اردوغان که احتمال حمله ارتش آنکارا به سوریه می رفت ؛ چه تفاهمات و صحبت های و موضع گیری های مثبتی اتخاذ کردند . البته در عمل باید ببینیم اردوغان به مصوبات اجلاس سران آستانه پایند خواهد ماند یا مثل باقی جلسات طفره خواهد رفت . این موارد نشان می دهد که منطقه ی ما دیگر ظرفیت درگیری های نظامی و جنگ های نیابتی توسط تروریست های دست آموز آمریکا و صهیونیست و برخی کشورهای حوزه جنوب خلیج فارس را ندارد و بهترین راه حل برای حل مشکلات و نگرانی و اتهامات این است که دور یک میز بنشینند و مسائل را شفاف و شجاعانه مطرح کنند و راه حل های سیاسی پیش بگیرند.
افقهی ادامه داد: در دیدار اردوغان با رهبری نیز دقیقا همین رویکرد را حضرت آقا به رییس جمهور ترکیه پیشنهاد کردند که حمله ی شما به سوریه هم به ضرر شماست و هم سوریه و منطقه . به هرحال سوریه هم پیمانانی در منطقه دارد از طرفی ترکیه هم عضو ناتو است اگر ترکیه حمله ی گسترده ای به شمال سوریه داشته باشد قطعا نه خود ارتش سوریه آرام می نشیند و نه سوریه و ایران ساکت خواهند نشست.
وی افزود : پیشنهاد رهبر انقلاب نیز این بود که مقامات در نشست آستانه بنشیند و از طریق راه حل سیاسی این بحران سوریه را حل کنند. البته حضرت آقا یک پیشنهاد عقلانی و منطقی برای دغدغه اردوغان ارائه نمودند و آن اینکه اگر شما دغدغه ی نیروهای تروریستی و سازمان های تروریستی را در منطقه دارید و می خواهید با تروریست بجنگید ایران آمادگی کامل برای همکاری با شما دارد چون ما نیز از تروریست متضر هستیم. اما اوج این مباحثات و گفتگوها در ملاقات پوتین با رهبری بود . حضرت آقا به پوتین یادآور شدند که آمریکا باید از شرق فرات و شمال شرق سویه خارج شود چون آنجا با حضور دو سه هزار نفری نیروهای آمریکایی تبدیل به کانون چرکینی از گروه های تروریستی مانند داعش است اگر واقعا آمریکا از شرق فرات و از سوریه کلا خارج شود مشکلی دیگری بین ترکیه و سوریه نمی ماند و بهانه از دست ترکیه گرفته خواهد شد.
این کارشناس از تحول در موضع گیری آنکار سخن گفت و تاکید کرد:: یک تحول جدیدی در موضع گیری های اردوغان هم در کنفرانس اجلاس تهران و هم وقتی که به آنکارا برگشت ؛شنیدیم. اردوغان از نیروهای آمریکایی اشغالگر در سوریه درخواست کرد که باید از خاک سوریه خارج شوند و این موضوعی قابل توجه است. بدون شک مکانیزم و سازوکار خروج نیروهای آمریکایی سه راه می تواند باشد یا باید با این نیروها جنگ شود یا با مقاومت مردمی همانند عراق این نیروها خارج شوند و یا اینکه از طریق مذاکره مقامات آمریکایی ملزم به خروج شوند.
وی در پایان خاطرنشان کرد: البته بعید است از طریق مذاکره نیروهای آمریکایی خارج شوند چون بلافاصله بعد موضع گیری اردوغان مقامات کاخ سفید اعلام کردند که از سوریه خارج نمی شویم چون می خواهند منطقه را ناآرام نگه دارند و به راحتی منطقه را مدیریت کنند و البته دراین شرایط می توانند نفت سوریه را بدزدند. لذا تا مسئله بحران سوریه حل نشود و بازتاب و پس لرزه های ناامنی در شمال سوریه و احتمال حمله مجدد ترکیه به شمال سوریه وجود داشته باشد؛ منطقه روی آرامش به خود نخواهد دید
