همزمان با نزدیک شدن به زمان سفرِ “جو بایدن” رئیس جمهور آمریکا به منطقه غرب آسیا (22 تا 25 تیرماه)، بسیاری از جریان های سیاسی و رسانه ای بین المللی به ویژه در غرب، به ارائه تحلیل و تفسیرهای مختلف از این رویداد می پردازند. در این راستا، جدای از تحلیل هایی که در مورد زمینه‌ها و دستورکارهای احتمالی سفر بایدن به منطقه غرب آسیا و طور خاص به اراضی اشغالی و عربستان سعودی مطرح می شود و عده ای به طرح پیشنهادات خود در این رابطه که بایدن چه کارها و سیاست هایی را بهتر است در سفر به غرب آسیا دنبال کند، بخش قابل ملاحظه ای از تحلیل ها نیز معطوف به این است که وی چه کارهایی را نباید در جریان سفر خود انجام دهد.
در این چهارچوب، به طور خاص سه حوزه اساسی مورد اشاره و توجه تحلیلگران قرار گرفته است:
یک: پیشبرد طرح سپر دفاع موشکی منطقه ای، بحران زا خواهد بود
یکی از توصیه های بنیادین و ابتدایی که شمار قابل توجهی از رسانه های غربی به بایدن و با محوریت سفر خاورمیانه ای وی انجام داده اند، معطوف به این نکته بوده که وی بهتر است پیشبرد طرح سپر دفاع موشکی منطقه‌ای خود را کنار بگذارد و تاکید زیادی روی آن نکند زیرا پیشبرد این دستورکار که البته با حمایت های بازیگرانی نظیر رژیم صهیونیستی و برخی کشورهای عربی نیز همره است، بر خلافِ اهداف ادعایی خود که به دنبال ایجاد صلح و ثبات در منطقه غرب آسیا در مقابلِ آنچه تهدیدات ایران ادعا می شود، صرفا سطح تنش های منطقه ای را افزایش خواهد داد و واکنش سنگین تهران و اعضای محور مقاومت را به دنبال خواهد داشت.
در واقع، ناظران و تحلیلگران بر این باورند که این طرح به شدت بحران زا خواهد بود و وضعیت امنیتی و ثبات در خاورمیانه را به سمت شکننده تر شدن پیش خواهد برد. البته که در این میان عده ای از جریان های رسانه ای غربی که رویکردهای مستقل تری دارند نیز به این نکته اشاره می کنند که اساسا بایدن با پیشبرد این دستورکار به دنبال ایجاد ثبات در غرب آسیا نیست و سعی دارد اولا: بازاریابی جدیدی را برای سیستم های تسلیحاتی آمریکا انجام دهد و حکام عرب را بیش از گذشته و بر اساسا آنچه ترامپ رئیس جمهور سابق آمریکا می گفت، بدوشد.
البته که وی با این اقدام سعی دارد موجب خشنودی رژیم صهیونیستی و لابی های حامی آن در عرصه سیاست داخلی آمریکا شود و در آستانه برگزاری انتخابات میاندوره ای کنگره آمریکا(نوامبر 2022) و همچنین انتخابات ریاست جمهوری 2024 این کشور، موضع خود و حزبش را با حمایت های صهیونیست ها تقویت کند.
*اندیشکده کوئینسی در گزارشی هشدار می دهد که تاکیدات بایدن بر اصولی نظیر عادی سازی روابط رژیم‌صهیونیستی با عربستان و یا پیشبرد طرح ایجاد سپر دفاع هوایی منطقه ای در خاورمیانه، همه و همه می‌تواند منجر به تحریک فزاینده ایران و اوج گیری تنش ها در سطح منطقه شود.
دو: توافق ابراهیم، توافقی مُرده و تنش زا است
یکی دیگر از نکاتی که به طور خاص تحلیلگران غربی در آستانه سفر منطقه ای بایدن مورد اشاره قرار می دهند این است که اصرارهای بایدن بر اموری نظیر ضرورت عادی سازی روابط اسرائیل و عربستان چه به صورت دوجانبه و چه در قالب ابتکارهایی نظیر ایجاد سپر دفاع هوایی منطقه ای(و در کنار هم قرار گرفتنِ دو طرف)، با توجه به جایگاه منطقه ای عربستان سعودی، حامل تنش های قابل توجهی است و می تواند سطح تنش ها و بحران های امنیتی در منطقه غرب آسیا را به نحو قابل ملاحظه ای افزایش دهد.
در واقع این دسته از تحلیلگران تاکید می کنند که توافق ابراهیم در نسخه ابتدایی آن که در دولت ترامپ ارائه شد، بر خلاف اهداف ادعایی خود، به هیچ عنوان نتوانسته موجب تقویت صلح و ثبات درمنطقه شود. حال در صورتی که قرار باشد عربستان سعودی نیز به عادی سازی روابط خود با رژیم صهیونیستی مبادرت ورزد، بدون تردید ایران و محور مقاومت، این مساله را تهدیدی مستقمی علیه خود ارزیابی خواهند کرد و همین مساله صف‌بندی های سیاسی و نظامیِ این دو جبهه را تشدید خواهد کرد.
از این رو، سرمایه گذاری بایدن روی توسعه دادن توافق ابراهیم و به طور خاص تاکید وی بر عادی سازی روابط اسرائیل و عربستان در جریان سفرش به منطقه، صرفا نباید این نکته را در نظر گیرد که موجب خشنودی صهیونیست ها شود. بلکه برعکس با در نظرگرفتن متغیرهای کلان تر ، بایستی واقعیت ها را مد نظر قرار دهد و از وارد آمدن خسارت به منافع کلان ایالات متحده آمریکا و دیگر طرف های منطقه ای و بین المللی جلوگیری کند.
*پایگاه خبری مدرن دیپلماسی در گزارشی با عنوان “رمزگشایی از سفر بایدن به عربستان سعودی و اسرائیل”، به طور خاص پیشبرد دستورکارِ عای سازی روابط رژیم صهیونیستی با عربستان را یکی از اهداف مهم سفر بایدن به منطقه ارزیابی می کند. با این حال،توسعه این دستورکار از سوی بایدن را صرفا در راستای منافع اسرائیل و لابی های صهیونیستی توصیف می کند و تاکید می کند که این مساله در صورت تحقق، روند صلح و ثبات در خاورمیانه را به نحوی بنیادین تضعیف خواهد کرد و چالش های سیاسی و امنیتی گسترده ای را ایجاد خواهد کرد.
سه: ضرورت تسریع روندِ احیای برجام
شمار قابل توجهی از تحلیلگران غربی به بایدن توصیه کرده اند که در سفر خود به منطقه غرب آسیا، صرفا به دنبال ایجاد تحریکاتِ بی پایه و اهرم سازی علیه ایران نباشد. آن ها به طور خاص تاکید می کنند که تهران در بحبوحه حاکم شدنِ نوعی رکود و سکون در معادله اتمی خود، به هر گونه اقدام تحریک آمیزِ واشینگتن و متحدان منطقه ای آن واکنشی سنگین نشان خواهد داد و سعی می کند در برابر ابتکارهای ارائه شده از سوی آن‌ها، کنش‌های قدرتمندانه ای را به نمایش بگذارد. در این چهارچوب، بهتر است که بایدن در جریان سفر به غرب آسیا، از تحریک ایران در قالب ابتکارهای مختلف بپرهیزد و به طور خاص با توجه به وضعیت خاص آمریکا به ویژه در عرصه معادلات منطقه ای، روند احیای توافق برجام را که به زعم تحلیلگران غربی، به بهترین نحو توان اتمی تهران را کنترل می کند و مانع از تبدیل شدن ایران به یک قدرت اتمی می گردد را در دستورکار قرار دهد.
این دسته از تحلیلگران به طور خاص به دولت بایدن هشدار می دهند که در فضای پساجنگِ اوکراین در عرصه روابط بین الملل که بسیاری از معادلات سیاسی کلان بین المللی دست‌خوش تغییر شده و پیوندهای ایران با جبهه قدرت های نوظهورِ جهان تقویت شده، بهتر است که واشینگتن محتاطانه اقدام کند و زمینه را جهت وارد آمدن خسارات سنگین به خود، در شرایطی که موقعیت آن در منطقه تضعیف شده، فراهم نسازد.
*پایگاه خبری-تحلیلی نشنال اینترست درگزارشی تاکید می کند در صورتی که بایدن در سفر منطقه ای خود به خاورمیانه، صرفا بخواهد رویه‌هایی را در پیش گیرد که باعث تحریک ایران می شوند، عملا خود را در نقطه مقابلِ منافع حقیقی آمریکا قرار داده است. این پایگاه خبری به طور خاص به بایدن توصیه می کند تا روند تلاش ها جهت احیای برجام را با چالش بیشتر رو به رو نکند و هر چه سریع تر به یک توافق با ایران با محوریت احیای برجام دست پیدا کند. مساله ای که به بهترین نحو در راستای منافع ملی آمریکا قرار دارد.
