امانوئل مکرون و مارین لوپن درگیر نبردی تنگاتنگ برای راهیابی به الیزه هستند رقابتی که در هفتههای اخیر جان گرفته است. همین چند هفته پیش اشاره صرف به انتخابات ریاست جمهوری یکشنبه فرانسه باعث میشد حتی مشتاقترین تماشاگران سیاست فرانسه نیز خمیازه کشیده و آن را رویدادی کسل کننده قلمداد کنند.
امانوئل ماکرون در حال حرکت به سمت یک انتخاب مجدد راحت بود. با شعلهور شدن جنگ در اوکراین در قاره اروپا به نظر میرسید فرانسویها بیش از هر چیز خواستار ثبات هستند.
اکنون اما وضعیت تغییر کرده و همه چیز برای یک رقابت سیاسی جذاب آماده است. در اینجا به پنج دلیلی که انتخابات فرانسه را جالب و غیر قابل پیش بینی میسازد اشاره میشود:
۱- بازگشت سیاست آن گونه که ما میشناسیم
در روزهای پس از حمله روسیه به اوکراین فکر کردن به هر موضوع دیگری دشوار بود. با ایفای نقش برجسته مکرون در تلاشهای دیپلماتیک بین المللی در مورد بحران اوکراین محبوبیت او به میزان ۳۰ درصد افزایش یافت محبوبیتی که برای یک رئیس جمهور در قدرت در آستانه برگزاری انتخابات در فرانسه در طول تاریخ بیسابقه محسوب میشد. «فیلیپ مارلیه» استاد سیاست فرانسه و اروپا در دانشگاه کالج لندن میگوید: «اکنون مسائل مربوط به نان و کره (اشاره به مسائل معیشتی) برجسته شده است قدرت خرید، خدمات عمومی و بیکاری. به همین دلیل است که همه چیز برای مکرون سختتر میشود. اثر جنگ اوکراین به نوعی ناپدید شده است».
به طور خاص، نگرانیهای فزاینده در مورد هزینههای زندگی به نفع مارین لوپن است که ماهها به شدت در مورد این موضوع در کارزار انتخاباتی خود صحبت کرده بود.
در همین حال، مکرون تا حد زیادی از قرار گرفتن در مسیر کارزار انتخاباتی تا آخرین لحظات اجتناب کرد منطق او این بود که به نظر میرسد کارش را به خوبی انجام میدهد و این بهترین راه برای پیروزیاش خواهد بود.
با این وجود، به باور مارلیه از آنجایی که اثر «تجمع حول پرچم» از بین رفته حضورهای ناچیز تلویزیونی و راهپیماییهای اندک مکرون باعث ایجاد این تصور در میان رای دهندگان شده که گویی مکرون از هم اکنون خود را رئیس جمهوری بعدی فرانسه میداند و معتقد است مسیر انتخاب مجددش هموار است.
در حالی که نظرسنجیها پیش بینی میکنند که مکرون سهم بیشتری از آرای دور اول یکشنبه را از لوپن به دست خواهد آورد (حدود ۲۷ درصد در مقابل ۲۲ درصد) رقابت برای دور دوم به قدری فشرده شده که دستیاران مکرون را به وحشت انداخته است. پیش بینی میشود که او در دور دوم انتخابات ۲۴ آوریل با کسب ۵۳ درصد در برابر ۴۷ درصد رای داده شده به لوپن که فاصله زیادی با شکست دادن آسان نامزد ملی گرای افراطی در انتخابات پنج سال پیش دارد در انتخابات پیروز شود.
۲- ارتشی از خانه نشینان و تحریم کنندگان انتخابات
انتظار میرود تا ۳۱ درصد از رای دهندگان فرانسوی در دور نخست رای گیری روز یکشنبه شرکت نکنند که یک رکورد محسوب میشود. علتعدم شرکت آنان یا بیتفاوتی و یا انزجار از نامزدهای پیشنهادی است. همان طور که اخیرا یکی از سیاستمداران به طعنه گفت گروه تحریم کنندگان انتخابات فرانسه اکنون بزرگترین حزب سیاسی آن کشور هستند. کاهش مشارکت در انتخابات فرانسه مانند بسیاری از دموکراسیهای غربی روندی بلندمدت است اما تلنگری غیرقابل پیش بینی بر روزهای پایانی کارزار انتخاباتی وارد ساخته است. انتظار میرود نزدیک به یک سوم رای دهندگان فرانسوی از شرکت در رای گیری در دور اول روز یکشنبه اجتناب کنند. آیا میتوان برخی از این خانه نشینان بیروحیه را متقاعد کرد که در آخرین لحظه از خانه بیرون آمده و رای دهند؟ اگر چنین شود این وضعیت به نفع کدام نامزد خواهد بود؟
تصور میشود که این جمعیت به نفع مکرون رای دهند که پایگاه رای دهندگاناش از «لوپن» راستگرای افراطی یا «ژان لوک ملانشون» چپگرا مسنتر و ثروتمندتر هستند.
۳- عامل پوتین
ظهور شهاب سنگ گونه «اریک زمور» مجری تلویزیونی راست افراطی کارزار لوپن را در اواخر سال گذشته تحت تاثیر قرار داد.
در حالی که در مقطعی این دو نامزد تقریبا ۱۶ درصد آرا را شانه به شانه یکدیگر در اختیار داشتند لوپن از آن زمان توانسته است تعداد زیادی از حمایتهایی را که زمور از او گرفته بود را بازپس گیرد. این موضوع تا حد زیادی به لطف حمایت مشتاقانه پیشین زمور از پوتین بوده است. تاکنون اظهارات مثبت پیشین لوپن در مورد پوتین رئیس جمهور روسیه و همچنین وام ۹ میلیون یورویی روسیه که حزب لوپن در حال بازپرداخت آن میباشد آسیب زیادی به او وارد نکرده است.
با این وجود، میتوانیم انتظار داشته باشیم که اردوگاه مکرون در دو هفته پیش از دور دوم به این موضوع رسیدگی کند.
۴- ملانشون و رای مفید
همه چشمها به چشمانداز رویارویی مکرون و لوپن دوخته شدهاند اما ملانشون که از تحسین کنندگان کاسترو و چاوز رهبران سابق کوبا و ونزوئلا است و نوعی جرمی کوربین فرانسوی محسوب میشود اصرار دارد که هم چنان میتواند لوپن را در دور دوم شکست دهد. نظرسنجیها نشان میدهند که این چپگرای کهنه کار با کسب ۱۷ درصد آرا پنج امتیاز کمتر از لوپن محبوبیت دارد. اکثر تحلیلگران شانس او برای رسیدن به لوپن را اندک میدانند.
با این وجود، او اصرار دارد که میتواند در آخرین لحظه با جمع آوری چپگرایان بلاتکلیف پشت سر خود میزان آرای کسب شدهاش را افزایش دهد. ملانشون از رای دهندگان چپ میانه خواسته تا آن چه را که او «رای مفید» مینامد به او قرض دهند و استدلال میکند که دور دوم بین او و مکرون بهترین زمان برای تمرکز مجدد بحث بر روی موضوعاتی مانند دولت رفاه و محیط زیست است و نه مهاجرت و هویت ملی که لوپن مایل به طرح آن است.
۵- مهمانیهای قدیمی هیچ کجا دیده نمیشوند
صعود مکرون به قدرت در سال ۲۰۱۷ میلادی شگفت انگیز بود زیرا او سوسیالیستها و محافظهکاران دست راستی در حزب جمهوریخواهان فرانسه را در این فرآیند کنار زد.
این واقعیت که «آن هیدالگو» شهردار پاریس نامزد سوسیالیستها ۲ درصد اقبال عمومی دارد حاوی نکات زیادی درباره شکست و ناکامی چپ میانه در تقویت مجدد خود در سالهای پس از ریاست جمهوری اولاند رئیس جمهور سوسیالیست است.
آشفتگی درون حزب سوسیالیست آن جایی آشکار شد که هیدالگو و دیگر بزرگان حزب ضیافت مخفیانهای را ترتیب دادند تا سعی کنند بدون دعوت از «اولیویه فور» رهبر فعلی حزب سوسیالیست آینده آن حزب را طراحی کنند.
در همین حال، کارزار انتخاباتی «والری پکرس» نامزد حزب جمهوری خواهان که زمانی به عنوان رقیب قابل قبولی برای مکرون شناخته میشد شکست خورده و سوخت.
بین اجراهای خشک و سرد و معاشقهای نیمه دلانه با ایدههای راست افراطی که زمور نماینده آن بود پکرس کارزار انتخاباتی خود را با پیش بینی کسب ۸ درصد آرا به پایان میرساند.