یکی از جذابیت‌های عید نوروز چیدن سفره هفت‌سین است. هرساله در گوشه و کنار ایران، سفره‌های نوروزی با رنگ و بوی مختلف چیده می‌شود و تردیدی نیست که با گذر زمان و تغییر سبک زندگی حال و هوای چیدن سفره هفت‌سین هم تغییر کرده است.
این روزها آنچه به‌رسم هرساله اتفاق می‌افتد پهن شدن بساط فروش ماهی و سبزه و سمنو و سنبل است که حال و هوای شهر را بهاری کرده.
پای جانوران آبزی به سفره هفت‌سین باز شده است
اما چندین سال است که در کنار تنگ ماهی قرمزها، تنگ آبی از مارماهی و لاک‌پشت هم می‌بینیم که پایشان به سفره هفت‌سین بازشده است و الحق وقتی می‌گویند به‌حق چیزهای ندیده و نشنیده اینجا مصداق پیدا می‌کند.
عده‌ای افراد سودجو که به خیال خودشان بسیار خوش‌فکر و خلاق و ایده پرداز هستند، اقدام به زنده گیری و خارج کردن برخی گونه‌های جانوری مانند سمندر، مار و لاک‌پشت از زیستگاه طبیعی نموده و تا با انتقال به سایر مناطق بخصوص شهرهای بزرگ به‌عنوان یک‌گونه تزئینی در کنار ماهی قرمز به فروش برسانند.
جولان سودجویان ضد محیط‌زیستی
اگرچه این افراد بهداشت و سلامت خود و خانواده‌شان را به خطر می‌اندازند و از بُعد دیگر منجر به تضییع حقوق حیوانات به‌ویژه گونه‌های در معرض انقراض می‌شوند و سازمان حفاظت محیط‌زیست هم تاکنون اقدام مؤثری برای برخورد با آن‌ها انجام نداده است و هرساله این مافیا به قوت قبل فعالیت می‌کنند، اما آنچه در این میان بیش از همه سؤال‌برانگیز است دلایل تغییرات ناهنجار سنت سفره هفت‌سین طی سال‌های اخیر در بین برخی خانواده‌هاست.
در همین راستا مصطفی اقلیما جامعه‌شناس در گفتگو با خبرنگار موج، در خصوص اینکه خانواده‌های ایرانی با چه معیار و استدلالی جای مارماهی و لاک‌پشت و… را در میان سفره نوروزی بازکرده‌اند، می‌گوید: متأسفانه جز خودنمایی و به رخ کشیدن و حس رقابت و حسادت عامل دیگری نمی‌تواند افراد را مجاب به خرید چنین موجوداتی کند.
سرایت رفتار مخرب خودنمایی در جامعه
وی با بیان اینکه به‌طور طبیعی انسان میل به خودنمایی دارد؛ اما زمانی که بسترهای اجتماعی و روانی لازم برای بروز خودنمایی در فرد یا افراد جامعه وجود نداشته باشد، افراد دست به خودنمایی‌های غیرمتعارف و خارج از عرف می‌زنند ادامه می‌دهد: اگرچه این رفتار یک ویژگی شخصی و فردی است اما می‌تواند به همه افراد جامعه سرایت کند و گسترش دامنه آن در جامعه غیرقابل‌انکار است. زمانی که خودنمایی عارضه شود حالت اپیدمی پیدا می‌کند و موج آن همه جامعه و حتی کسانی را که موقعیت اجتماعی خوبی دارند، تحت تأثیر قرار می‌دهد.
به گفته این جامعه‌شناس، امروز اگرچه ما نگاهی غیرمتعارف به ورود مار آبی و مارماهی به سفره هفت‌سین داریم اما این ورود غیرمتعارف درنتیجه اپیدمی شدن خودنمایی و یا پُز دادن است، اما در آینده نزدیک به آداب متعارفی تبدیل می‌شود.
اقلیما با اشاره به اینکه یکی از دلایلی که افراد دست به اقدامات عجیب می‌زنند فقر آگاهی و فرهنگی است بر این باور است، بسیاری از مردم ما نسبت به رفتارهایی که اپیدمی می‌شود، نه دانش و آگاهی و نه علاقه‌ای برای مطالعه و پرس‌وجو دارند و نه تعصبی برای حفظ آنچه سنت است و در چنین شرایطی عناصر عجیب‌وغریب برایشان جذابیت دارد و به آن‌ها حس متفاوت بودن می‌دهد.
ضعف رسانه ملی در فرهنگ‌سازی و آموزش
وی در ادامه بر این نکته تأکید کرد که نهادهای فرهنگی، رسانه‌ها به‌ویژه رسانه ملی کمتر به این موضوع پرداخته و در مواقعی هم که این موضوع را مورد توجه قرار داده‌اند بُعد تجمل‌گرایی آن را برجسته کرده‌اند.
اقلیما درباره ورود حیوانات عجیب به سفره هفت‌سین نیز می‌گوید: ورود این حیوانات به سفره هفت‌سین درحالی‌که است که عده‌ای حتی به حضور ماهی قرمز هم ایراد می‌گیرند؛ وارد شدن این گونه‌های عجیب به‌طور بارز برای نشان دادن تمایز فرد با دیگران است یعنی فرد می‌خواهد این تفاوت و تمایز را به دیگران القا کند و به‌نوعی خود را تافته و جدا بافته و خاص تلقی کند، در این میان بازهم به موضوع به رخ کشیدن فرد در مقابل دیگران بازمی‌گردیم که متأسفانه روزبه‌روز در جامعه درحالی افزایش می‌یابد که به‌عنوان آسیب پنهان اجتماعی مطرح است.
صید حیات‌وحش غیرقانونی است
رئیس اداره محیط‌زیست شهر تهران بابیان اینکه متأسفانه عده‌ای سوداگری حیات‌وحش را با آیین‌های سنتی درهم‌آمیخته‌اند، معتقد است: این افراد در ایام پایانی سال برای تکمیل سفره هفت‌سین به دنبال بهره‌برداری از حیات‌وحش هستند، درحالی‌که این اقدامات طبق قانون شکار و صید، جرم است.
بنا بر این گزارش، خرید، فروش، نگهداری، عرضه، شکار و صید حیات‌وحش بر اساس قانون شکار و صید، جرم بوده و قانون‌گذار برای این جرم از دو جنبه عمومی و خصوصی، مجازاتی را در نظر گرفته است.
لذا با نگاهی به جنبه عمومی موضوع مذکور، دادستان پرونده می‌تواند اعمال‌نظر کرده و حسب مورد و فعلی که انجام‌گرفته جریمه‌‌های مورد نظر را اعمال کند.
همچنین در جنبه خصوصی نیز بر اساس مصوبه شورای عالی محیط‌زیست، ضرر و زیان‌دیده شده برای هرگونه جانوری، بستگی به نوع و تعداد متفاوت است.
