با آغاز تجاوز نظامی روسیه به خاک اوکراین ترکیه یکی از کشورهای دغدغه مند بوده که تا پیش از آغاز آن نیز تلاش هایی برای میانجی گری به منظور کاهش تنش ها بین طرفین داشته است. حمایت از تمامیت ارضی اوکراین و حمایت از این کشور در برابر روسیه ای که سهم مهمی در تجارت با این کشور را دارد کاری بس دشوار برای رجب طیب اردوغان رئیس جمهوری ترکیه به منظور برقرای توازن بود. با گذشت بیست روز از جنگ اوکراین آنکارا مواضع کجدار و مریزی نسبت به این مناقشه داشته و نشستی را در آنتالیا در مورد اوکراین برگزار کرده است. آنتالیا هفته گذشته میزبان سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه با دمیترو کولبا همتای اوکراینی او بود. این نشست به دنبال سه دور مذاکرات صلح ناموفق بین دو کشور از زمان آغاز تهاجم روسیه به اوکراین صورت گرفت. اردوغان که به شدت نگران تهدید منافع خود در اوکراین است تصمیم بر آن گرفت تا عبور کشتی های روسی را نیز محدود و تصمیم روسیه را نیز محکوم کند. به علاوه اینکه همکاری های گازی برای صادرات را نیز در سفر اخیر هرتزوگ رئیس رژیم صهیونیستی به ترکیه نیز مورد بررسی قرار داده و باید دید سیاست های آنکارا چه تاثیری برای آینده روند مناقشه اوکراین خواهد گذاشت.
استیو. اِن. کوک عضو ارشد مطالعات خاورمیانه و آفریقا شورای روابط خارجی آمریکا در مقاله ای در خصوص سیاست های ترکیه در قبال مناقشه اوکراین نوشت:
دولت ترکیه تهاجم روسیه را به عنوان “جنگ” نامگذاری کرده است و طبق کنوانسیون ۱۹۳۶ مونترو به آن حق می دهد تنگه بسفر – که به دریای سیاه منتهی می شود – را به روی کشتی های جنگی ببندد. اگرچه این اقدام در مورد هر کشتی نیروی دریایی اعمال می شود، اما به وضوح ناوگان روسیه را هدف قرار می دهد در صورتی که مسکو به دنبال تقویت قدرت آتش خود در آنجا باشد. تصمیم ترکیه حداقل یک تصمیم نمادین مهم در حمایت از اوکراین است.
چه چیزی پشت واکنش ترکیه نهفته است؟
علیرغم محدودیت‌های موجود در کشتی‌های جنگی در بسفر، به نظر واضح است که ترکیه – مانند سایر کشورها از جمله اسرائیل – به دنبال راه حل میانی از نظر استراتژیک قابل دفاع اما از نظر اخلاقی مشکوک بوده است. اگرچه ترکیه به قطعنامه مجمع عمومی سازمان ملل متحد در محکومیت روسیه رای داد، اما روسیه را تحریم نکرده و حریم هوایی خود را به روی هواپیماهای روسی نبسته است.
برخی از ناظران به سرعت تفاوت‌های بین سیاست ترکیه و رویکردهای قطعی اتحادیه اروپا و سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) طرفدار اوکراین را برجسته کرده‌اند و به این معناست که آنکارا در تلاش است تا از هر دو طرف به آن متعهد باشد. استقلال اوکراین و پیشنهاد میانجیگری در مناقشه در حالی که به سمت روسیه متمایل می شود. این امر به ویژه پس از خرید سامانه پدافند هوایی ساخت روسیه موسوم به اس-۴۰۰ منطقی است.
