احیای برجام چه تاثیری بر بحران نفت در دنیا خواهد گذاشت؟

پیشرفتی که مذاکرات هسته‌ای بین ایران و کشور‌های اروپایی شاهد آن است، سوالاتی را در مورد امکان رسیدن به یک توافق جدید با تهران برانگیخته

در ادامه این مطلب آمده است: با رسیدن مذاکرات هسته‌ای با ایران به اوج خود در روز جمعه و صحبت از نشست نزدیک بین وزرا، سوالات بر سر آن است که چه مدت طول می‌کشد تا نفت ایران در بازار‌های جهانی نفوذ کند.

توافقی که برنامه‌های هسته‌ای ایران را محدود می‌کند، احتمالا به رفع تحریم‌های نفتی آن می‌انجامد، اما کارشناسان می‌گویند سرازیر شدن نفت خام ایران به بازار‌ها نیازمند چند ماه است و حتی در صورتی که این مهم واقع شود، نفت ایران هم تنها برای مدتی کوتاه می‌تواند مشکل بحران انرژی را حل کند.

برای اولین بار در طول ده سال گذشته، نفت در این هفته به نزدیک ۱۲۰ دلار برای هر بشکه رسید، که دلیل آن، اعمال تحریم‌ها علیه روسیه به دنبال حمله آن به اوکراین است.

به گفته کارشناسان، اگر توافق با ایران قطعی شود، رسیدن میزان بیشتری از نفت ایران به بازار تا ماه می‌یا ژوئن، بعید است. اغلب شرکت‌های پالایش نفت در سراسر جهان از سال‌ها پیش از خرید نفت ایران اجتناب می‌کنند، از این رو، دو تا سه ماه زمان لازم است تا اقدامات مقدماتی از سر گیری واردات نفت از ایران انجام شود. برای مثال، هنگامی که در سال ۲۰۱۵ توافق بین ایران و قدرت‌های بزرگ جهان امضا شد، تحریم‌ها پس از گذشت شش ماه برطرف شد، یعنی زمانی که آژانس بین المللی انرژی اتمی وابسته به سازمان ملل، اقدامات لازم در مورد انرژی هسته‌ای ایران را انجام داد.

ارزیابی‌های شرکت کپلر حاکی از آن است که ذخایر نفت ایران تا نیمه فوریه به ۱۰۰ میلیون بشکه رسید، به این معنا، احتمالا یک ملیون بشکه در روز یا معادل یک درصد به ذخایر نفتی جهان اضافه می‌شود، که فایده آن، تنها برای یک مدت کوتاه است.

پیش بینی می‌شود ایران پس از رسیدن به توافق هسته‌ای تولید نفت خود را افزایش دهد، اما تحلیلگران به این مساله اشاره می‌کنند که افزایش صادرات از یک میلیون به ۱.۳ میلیون بشکه در روز، از سه تا شش ماه به طول می‌انجامد، در حالی که بالا رفتن تولید به میزان بیشتر، نیازمند چند سال و صرف سرمایه گذاری‌های زیربنایی در بخش نفت است.

با این حال، کارشناسان می‌گویند ذخایر نفت خام ایران ممکن است به سرعت به بازار‌ها برسد، چرا که تهران برای انتقال آن آماده است. همانطور که یک منبع اروپایی معتقد است این عملیات سریعتر از آنچه در سال ۲۰۱۵ بود، اتفاق می‌افتد و دلیل آن، بحران اوکراین و تعطیل شدن صادرات نفت روسیه است.

ایران از نظر در اختیار داشتن بیشترین ذخایر نفت در جهان، رتبه چهارم را دارد و در شش ماه گذشته به تدریج تولید نفت خود را افزایش داده تا حجم صادرات آن به چین بالا رفته و علاوه بر این، برای رفع تحریم‌ها نیز آماده شود.

در زمان فعلی، ارزیابی‌ها حاکی از آن است که ایران روزانه حدود ۲.۵ میلیون بشکه نفت تولید می‌کند، اما تنها امکان صادرات ۷۰۰ هزار بشکه برای آن فراهم است، که اغلب این صادرات به چین می‌رود.

بیورنار تونهاوجن، مدیر مرکز پژوهش‌های بازار نفت در ریستاد اینرجی پیش بینی می‌کند که صادرات نفت ایران طی شش تا نه ماه تا یک میلیون بشکه افزایش یابد. وی می‌افزاید: ایران از نظر فنی این ظرفیت را دارد تا با رسیدن آگوست یا سپتامبر ۲۰۲۲ تولید خود را حدود ۳.۴ میلیون بشکه در روز و سپس تا پایان ۲۰۲۲، بین ۳.۷ و ۳.۸ میلیون بشکه افزایش دهد.

در طولانی مدت، ایران امیدوار است که پس از رفع تحریم‌ها و فراهم شدن امکان افزایش تولید نفت، شرکت‌های نفتی بزرگ به این کشور بازگردند.