«الکساندرا استارک» [1] – محقق سیاست‌گذاری در «مؤسسه رَند» و نویسنده کتاب «مدل یمن: چرا سیاست آمریکا در خاورمیانه شکست خورده است؟» [2] – در یادداشتی که وب‌سایت «Foreign Affairs» آن را منتشر کرده است، به موضوع شکست ائتلاف بین‌المللی تحت رهبری آمریکا در منطقه دریای سرخ علیه انصارالله یمن می‌پردازد. به گفته وی، با بمباران نمی‌توان یمن را تسلیم کرد و حملات آمریکا و متحدینش نیز نتوانسته‌اند مانع حملات یمنی‌ها شوند. وی تأکید می‌کند که یک جنگ اطلاعاتی و رسانه‌ای باید علیه انصارالله شکل بگیرد و این، آسان‌ترین راه توقف حملات آتش‌بس در غزه است.
یمن با آمریکا بر سر یک جنگ اطلاعاتی رقابت می‌کند
حوثی‌های مورد حمایت ایران، ثابت کرده‌اند که یک چالش جدی برای آمریکا و متحدانش هستند. از زمان حمله حماس در ۷ اکتبر ۲۰۲۳ و حمله متعاقب اسرائیل به نوار غزه، حوثی‌ها – یک گروه شورشی شیعه که کنترل بخش قابل‌توجهی از یمن را پس از یک جنگ داخلی تقریباً یک‌ساله در اختیار دارند – اسرائیل را مورد حمله قرار داده‌اند و سعی کرده‌اند از جایگاه خود در دریای سرخ، برای ایجاد اختلال در تجارت بین‌المللی استفاده کنند. آنها به کشتی‌های تجاری و نظامی در منطقه حمله کرده و آمریکا را مجبور کرده‌اند که یک ائتلاف بین‌المللی برای مهار آنها تشکیل بدهد؛ اما اقدامات این ائتلاف نیز نتوانسته است حوثی‌ها را از ادامه حملات خود باز دارد.
پس از توقف کوتاهی در ماه‌های آوریل و می، سرعت حملات حوثی‌ها به کشتی‌های تجاری در دریای سرخ در ماه ژوئن به‌شدت افزایش یافت و بیشترین تعداد حمله از دسامبر ۲۰۲۳ را به ثبت رساند. حملات پشت سر هم در ماه جولای، تنها بر سرسختی گروهی تأکید کرده است که به نظر نمی‌رسد آماده تسلیم‌شدن باشد.
در ۱۹ ژوئیه، حوثی‌ها با یک پهپاد ساخت ایران با موفقیت به تل‌آویو حمله کردند که در نتیجه آن، یک نفر کشته و حداقل ده نفر زخمی شدند. این اولین باری بود که حوثی‌ها توانستند پس از ماه‌ها تلاش به خاک اسرائیل حمله کنند. حوثی‌ها همچنین مسئولیت حملات به بندر «ایلات» در جنوب اسرائیل را بر عهده گرفته‌اند. حمله تلافی‌جویانه اسرائیل به مخازن نفت و دیگر زیرساخت‌ها در بندر «الحدیده» یمن، ۹ کشته و ده‌ها زخمی برجای گذاشت. در ماه‌های گذشته، نیروهای آمریکایی و بریتانیایی، اهداف نظامی حوثی‌ها را در حملاتی با هدف مجازات شبه‌نظامیان حوثی و جلوگیری از انجام حملات خود مورد هدف قرار داده‌اند.
بمباران این گروه برای تسلیم کارساز نخواهد بود. حوثی‌ها می‌توانند مجازات قابل‌توجهی را تحمل کنند و به حملات خود علیه کشتیرانی دریای سرخ و اسرائیل ادامه دهند. علاوه بر این، حوثی‌ها آن‌قدرها هم نگران ازدست‌دادن برخی از قابلیت‌های نظامی خود نیستند. در واقع، آنها احتمالاً بر این باورند که نه لزوماً در جنگ نظامی، بلکه در جنگ اطلاعاتی برنده می‌شوند.
مبارزه با آمریکا و اسرائیل، بخش مهمی از چگونگی تعریف حوثی‌ها از خود است. شعارهای آنها شامل مرگ بر اسرائیل و مرگ بر آمریکا است و حمایت آنها از مردم فلسطین در یمن و در سراسر خاورمیانه به طور گسترده‌ای طنین‌انداز شده است؛ بنابراین، حوثی‌ها توانسته‌اند با موفقیت از خشونت استفاده کنند تا خود را مدافعان فلسطین نشان دهند و مشروعیت خود را در داخل و خارج تقویت کنند. حوثی‌ها با این حملات، اهمیت خود را به‌عنوان یکی از اعضای کلیدی «محور مقاومت» ایران – شبکه‌ای از سازمان‌های نظامی دولتی و غیردولتی عمدتاً شیعه که از عراق تا لبنان امتداد دارد – نشان داده‌اند. رهبران حوثی، محاسبه کرده‌اند که با انجام این حملات، بیشتر مورد تحسین و حمایت در منطقه قرار می‌گیرند. آنها جنگ خود را یک ابتکار ارتباطی می‌دانند و از نظر آنها، ارزش هزینه‌های جانی و مالی که تاکنون متحمل شده‌اند را داشته است.
تقویت جایگاه انصارالله در منطقه و داخل یمن
از نوامبر سال ۲۰۲۳، حوثی‌ها بیش از ۷۰ کشتی را در دریای سرخ و خلیج عدن در حملات خود هدف قرار داده‌اند که منجر به کشته‌شدن چهار ملوان، غرق‌شدن دو کشتی و ربودن سومین کشتی شده است. این افزایش خشونت، وجهه حوثی‌ها را به‌عنوان قهرمان فلسطینی‌ها و به‌عنوان حریف شجاع غرب تقویت کرده است. آمریکا و متحدانش نتوانسته‌اند موج حملات را متوقف کنند یا مانع کارزار تبلیغاتی این گروه شوند.
حوثی‌ها ادعا می‌کنند که حملات آنها، پاسخی به تهاجم اسرائیل به غزه است و قول داده‌اند تا زمانی که اسرائیل و حماس با آتش‌بس موافقت کنند و کمک‌های بشردوستانه به‌صورت آزادانه وارد خاک فلسطین شود، به حملات خود ادامه بدهند. این حملات، پیامدهای قابل‌توجهی بر تجارت بین‌المللی در دریای سرخ داشته است؛ در سه ماه اول سال ۲۰۲۴، ترافیک کشتیرانی در این منطقه به نصف کاهش یافت. کشتی‌های تجاری که از کانال سوئز و دریای سرخ عبور می‌کنند، حدود ۱۵ درصد تجارت جهانی را در سال ۲۰۲۳ انجام می‌دادند که شامل ۲۵ تا ۳۰ درصد کل حمل‌ونقل کانتینری جهان می‌شود. یک ائتلاف چندملیتی به رهبری آمریکا با سرنگونی موشک‌ها و پهپادهای حوثی و حمله به دارایی‌های نظامی حوثی‌ها در یمن به دنبال حفاظت از کشتی‌ها در دریای سرخ است. اما این تلاش‌ها، به‌وضوح در حفاظت از تجارت جهانی ناکافی بوده است.
مشکل آمریکا این است که بیش از حد، بر ابعاد نظامی درگیری تمرکز کرده است. قبل از ۷ اکتبر، حوثی‌ها در تلاش بودند تا قدرت خود را بر سرزمینی که تحت کنترل خود دارند، تثبیت کنند و توجه را از سابقه ضعیف حکومت‌داری خود منحرف کنند. حملات بعدی آنها علیه اسرائیل و کشتیرانی در دریای سرخ، به طور قابل‌توجهی مشروعیت آنها را در یمن و در کل منطقه، تقویت کرده است. هزاران نفر از مردم یمن در ماه ژانویه، در تظاهرات[3] حمایت فلسطین که توسط حوثی‌ها سازماندهی شده بود، به خیابان‌ها آمدند و بر محبوبیت این آرمان و نقش حوثی‌ها به‌عنوان پرچم‌دار آن تأکید کردند. این حمایت صریح از فلسطینی‌ها، دشمنان داخلی حوثی‌ها – یعنی ائتلاف ضد حوثی در یمن – را در حالت تدافعی قرار داده است. آنها تلاش می‌کنند تا با انتقاد از حوثی‌ها به مخالفت با فلسطینی‌ها و حمایت از اسرائیل متهم نشوند و بین این دو تعادلی برقرار کنند. حوثی‌ها اصرار دارند که تلاش آنها به نفع غزه محاصره شده، صفوف آنها را افزایش داده است. آنها ادعا می‌کنند که از ۷ اکتبر تاکنون، بیش از ۱۰۰ هزار جنگجوی جدید جذب کرده‌اند.
رسانه‌های حوثی، از جمله «المسیره» – یک رسانه دیجیتال مستقر در بیروت که به زبان انگلیسی و همچنین عربی برنامه تولید می‌کند – سخنرانی‌های تلویزیونی رهبر این گروه – «عبدالملک الحوثی» – و برنامه‌های تبلیغاتی آن را پخش می‌کند. بیانیه‌های منتشر شده از سوی حوثی‌ها به طور مداوم، حملات این گروه را به‌عنوان بخشی از نبرد علیه اسرائیل و تلاشی برای کاهش تنش در غزه توصیف می‌کنند. آنها همچنین ادعا می‌کنند که فقط کشتی‌هایی را هدف قرار می‌دهند که به اسرائیل مرتبط هستند. اگرچه به نظر می‌رسد بسیاری از کشتی‌هایی که حوثی‌ها به آنها حمله کرده‌اند، هیچ ارتباطی اسرائیل [4] نداشته باشند. حوثی‌ها خود را به‌عنوان قهرمانان شجاع و بی‌باک آرمان فلسطین و یکی از معدود بازیگرانی در خاورمیانه معرفی کردند که مایل به ایستادگی در برابر غرب هستند.
حوثی‌ها همچنین بر روابط خود با ایران و دیگر اعضای «محور مقاومت» آن کشور تأکید کرده‌اند. آنها حتی ادعا می‌کنند که یک عملیات نظامی مشترک با شبه‌نظامیان تحت حمایت ایران در عراق برای هدف قراردادن بندر «حیفا» در اسرائیل انجام داده‌اند. رسانه‌های حوثی نیز از ستایش این گروه از شرکای خود در تهران خوشحال شده‌اند. در ژانویه، رهبران ایران از حوثی‌ها به دلیل «موضع قدرتمند و مقتدرانه آنها در حمایت از مردم مظلوم فلسطین» تمجید کردند. حوثی‌ها بر این باورند که ارتقای جایگاه آنها در منطقه، هزینه‌های تحمل کمپین تحت رهبری آمریکا علیه آنها را بسیار آسان‌تر می‌کند. در واقع، آنها این ایده را پذیرفته‌اند که «تحت حمله» آمریکا قرار گرفته‌اند و در حال مقابله با امپریالیسم هستند. در واقع، رهبر آنها اصرار داشته است که «مقابله مستقیم با آمریکا یک افتخار و نعمت بزرگ است».
حکومت حوثی‌ها، خشونت‌آمیز و ظالمانه است و حوثی‌ها هیچ ادعای مشروعی برای نمایندگی مردم یمن ندارند. در واقع، حملات آنها به کشتیرانی در دریای سرخ زندگی، را برای مردم یمن سخت‌تر می‌کند؛ مردمی که در حال حاضر، پیامدهای بشردوستانه جنگ ویرانگری را تحمل می‌کنند که کشورشان را برای یک دهه ویران کرده است [5]. اما درک آنچه که حوثی‌ها در تلاش برای دستیابی به آن هستند – و اینکه چرا فکر می‌کنند در حال پیروزی هستند – می‌تواند به آمریکا کمک کند تا سیاستی مؤثر برای مقابله با آنها ایجاد کند.
گزینه‌های محدود آمریکا
متأسفانه، آمریکا گزینه‌های خوبی برای پاسخ به حوثی‌ها ندارد. تاکنون حملات نظامی، تحریم‌هایی که رهبری حوثی‌ها را هدف قرار می‌دهد و تلاش‌ها برای جلوگیری از قاچاق سلاح، هیچ‌کدام نتوانسته‌اند حملات را متوقف کنند. افزایش مقیاس و شدت حملات به رهبری آمریکا، احتمالاً محاسبات حوثی‌ها یا پویایی نظامی درگیری را تغییر نمی‌دهد. اقدام نظامی گسترده، می‌تواند در کوتاه‌مدت توانایی‌های نظامی پیشرفته حوثی‌ها را کاهش دهد، اما حوثی‌ها می‌توانند این قابلیت‌ها را با موشک‌های قاچاق شده از ایران جبران کنند. تاکنون ائتلاف به رهبری ایالات متحده نتوانسته است ترانزیت این سلاح‌ها به یمن را متوقف کند.
درعین‌حال، حوثی‌ها می‌توانند از فناوری‌های کم‌هزینه از جمله هواپیماهای بدون سرنشین در هوا و دریا استفاده کنند. پس از دهه‌ها جنگ چریکی، آنها در جابه‌جایی و پنهان‌کردن دارایی‌های خود مهارت دارند. حتی اگر ائتلاف تحت حمایت آمریکا، سرتاسر قلمرو حوثی‌ها را بمباران کند، چنین حمله‌ای، توانایی نظامی حوثی‌ها را به حدی کاهش نمی‌دهد که این گروه نتواند حملات خود را ادامه دهد.
حتی بدتر از آن، یک کمپین بمباران سریع، خطر تشدید تنش و محاسبه اشتباه را افزایش می‌دهد. حملات آمریکا در یمن، به دنبال کاهش تلفات غیرنظامیان و پیامدهای بشردوستانه با تمرکز محدود بر انواع خاصی از زیرساخت‌های نظامی است. گسترش حملات هوایی به‌احتمال زیاد منجر به کشته‌شدن غیرنظامیان بیشتر و آسیب‌رساندن به زیرساخت‌های غیرنظامی می‌شود و آمریکا را به همان آشفتگی باز می‌گرداند که هنگام حمایت از ائتلاف به رهبری عربستان سعودی در یمن در سال ۲۰۱۵ با آن مواجه شد. بسیاری از کشورها و نهادهای بین‌المللی آن مداخله و نقش آمریکا در ایجاد آن را به دلیل تلفات وحشتناک آن اعم از تلفات غیرنظامی و فاجعه انسانی پس از آن، محکوم کردند.
در حال حاضر، یک کمپین بمباران همه‌جانبه آمریکا، نه‌تنها به یمنی‌ها آسیب می‌زند و بحران داخلی آنها را عمیق‌تر می‌کند، بلکه به حوثی‌ها، حامیان آنها در ایران و محور مقاومت، انگیزه بیشتری برای انجام حملات علیه دارایی‌های آمریکا در منطقه می‌دهد. واشنگتن نمی‌خواهد چنین تنش‌هایی را تشدید کند.
بهترین فرصتی که آمریکا برای جلوگیری از حملات حوثی‌ها دارد، یافتن راه‌هایی برای انجام یک کمپین اطلاعاتی برای مقابله با پیام‌رسانی حوثی‌ها است. تا زمانی که حوثی‌ها بر این باورند که در جنگ اطلاعاتی پیروز شده‌اند، احتمالاً به حملات خود ادامه خواهند داد. خنثی‌کردن تبلیغات حوثی‌ها بهترین راه برای جلوگیری از حملات این گروه است. ساده‌ترین راه برای کند کردن پیام آنها، رسیدن به آتش‌بس پایدار در غزه است. اگرچه هیچ تضمینی وجود ندارد که حوثی‌ها پس از برقراری آتش‌بس به حملات خود پایان دهند، اما این امر با ازبین‌بردن منبع عظیم نارضایتی و عصبانیت مردم، قدرت پیام‌رسانی آنها را تا حد زیادی کاهش می‌دهد. یک کمپین ضداطلاعاتی آمریکا، می‌تواند مزایا را به میزان قابل‌توجهی کاهش دهد و ادامه حملات خشمگینانه در منطقه را برای حوثی‌ها کم‌ارزش کند.
[3] . برخلاف ادعای نویسنده، مردم یمن هر هفته جمعه‌ها در شهرهای مختلف این کشور – از صنعا گرفته تا صعده – به خیابان‌ها می‌آیند و از حملات ارتش یمن، علیه کشتی‌های دولت‌های حامی رژیم اسرائیل حمایت می‌کنند.
[4] . این ادعای نویسنده صحت ندارد. انصارالله به‌صراحت اعلام کرده است که کشتی‌های کشورهایی که حامی رژیم صهیونیستی نیستند، آزادانه می‌توانند در تنگه باب‌المندب و دریای سرخ تردد کنند. تمامی گزارش‌های میدانی از حملات حتی از سوی رسانه‌های غربی نیز نشان می‌دهد که انصارالله، به این عهد و پیمان خود وفادار مانده است.
[5] . باید از نویسنده پرسید که اگر واقعاً حکومت انصارالله، خشن و ظالمانه است، چرا مردم یمن، به‌جای حمایت از دولت تحت حمایت عربستان و غرب از این گروه حمایت می‌کنند. جنگ ویرانگری که نویسنده از آن سخن می‌گوید نیز، سال ۱۳۹۴ از سوی عربستان به ملت یمن تحمیل شد. جنگ عربستان علیه یمن، مورد حمایت آمریکا، اروپا کشورهای عرب منطقه و حتی اسرائیل و گروه‌های تکفیری منطقه بود.
