سرانجام پس از ماهها حضور در مبارزات انتخاباتی جو بایدن 81 ساله از نامزدی حزب دموکرات برای انتخابات 2024 ریاست جمهوری آمریکا انحصراف داد اما گفت بنا دارد تا پایان دوره فعلی ریاست جمهوری به کار خود ادامه دهد. پس از اعلام کنارهگیری بایدن کامالا هریس معاون وی اعلام کرد با تمام توان برای شکست دونالد ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری تلاش خواهد کرد.
نگاهی بر کارنامه ماههای اخیر روند انتخاباتی آمریکا با حضور بایدن و ترامپ در حالی لایههای پنهان و ابعاد گسترده بحران و آشفتگی سیاسی این کشور را آشکار میسازد که اکنون این سوال مطرح است که ایا با رفتن بایدن این وضعیت ترمیم خواهد شد و ساختار سیاسی دو حزبی حاکم بر آمریکا میتواند دموکراسی ادعایی خود را در میان اقشار مختلف جامعه باز یابد و چهره مخدوش شده جهانی دموکراسی آمریکایی را بازیابی سازد؟ در پاسخ به این پرسش چند نکته قابل توجه است:
1-دموکراتها، از کتمان حقیقت تا انتخابی تحمیلی
پس از اعلام انصراف بایدن دو رویکرد از سوی دموکراتها به صورت همزمان صورت گرفته است. از یک سو آنها چهره یک ابر قهرمان از بایدن ساختهاند و از سوی دیگر برآن بودهاند تا از هریس یک ناجی وحدت بخش برای دموکراتها و رهای بخش برای آمریکا بسارند.
در راستای قهرمان سازی از بایدن،هریس ۵۹ ساله تصمیم بایدن را «از خود گذشتگی و وطن پرستانه» خواند.اوباما از تصمیم و خدمات جو بایدن ستایش کرد و او را یک وطنپرست به معنای تام خواند. سناتور برنی سندرز، گفت همه مردم آمریکا باید قدردان دوره ریاست جمهوری جو بایدن باشند. بسیاری از اعضای حزب دموکرات نیز که تا پیش از این خواستار کنارهگیری بایدن از انتخابات بودند از این اقدام وی برای عبور از منافع شخصی به خاطر حزب قدردانی کردهاند. جالب توجه آنکه دموکراتها در این پرونده سازی به یارگیری از سایر کشورها نیز پرداختهاند چنانکه
جاستین ترودو، نخست وزیر کانادا، بایدن را به عنوان یک «مرد بزرگ» که «با عشق کشورش را هدایت میکند» ستایش کرد.اولاف شولتز، صدراعظم آلمان، گفت برای گرفتن چنین تصمیمی جو بایدن شایسته احترام است.کییر استارمر، نخست وزیر انگلیس هم گفته «من باور دارم همان طور که پرزیدنت بایدن در طول دوران برجسته خدمت خود نشان داده، این تصمیم را بر اساس آنچه صلاح و بهترین برای مردم آمریکا است گرفته است.
هر چند که دموکراتها با این رویکرد برآن بودهاند تا بدرقهای گرم از بایدن داشته باشند اما حقیقت امر آن است که کنارهگیری بایدن نه یک انتخاب بلکه یک تحمیل از سوی هم حزبیهایش بوده است.جو بایدن، پس از نخستین مناظره با دونالد ترامپ، رقیت جمهوری خواه خود تحت فشارهای حزب دموکرات برای انصراف از رقابتهای انتخابات ریاست جمهوری امریکا قرار گرفت چرا که ضعف شدید وی و زوال عقلی سرخوردگی طرفداران حزب دموکرات را به همراه داشته است چنانکه 70 درصد دموکراتها او را شایسته نامزدی انتخابات نمیدانستند.
این کنارهگیری تحمیلی چنان است که «کاتلین وین» نماینده جمهوریخواه مجلس نمایندگان آمریکا در گفتوگو با «اسپوتنیک» تأکید کرد کنارهگیری جو بایدن، نه تصمیمی شخصی که نتیجه فشارهای حزب دموکرات بود. رسانههای آمریکایی با حاشیه سازیها و دروغ پردازی در حالی وضعیت روانی بایدن را پنهان کرده بودند که پس از مناظره عملا این پنهانکاری فرو ریخت و سرخوردگی در میان طرفداران دموکراتها از داشتن چنین نامزدی در انتخابات شدت گرفت. حزب دموکرات با قهره مان سازی و ایجاد تصویری خیالی از بایدن در حالی به دنبال کم رنگ کردن این حس حقارت در میان طرفداران خود بوده که کناره گیری بایدن انها را با چالشی جدید مواجه ساخته و آن تلاش نمایندگان کنگره برای برکناری بایدن از ادامه ریاست جمهوری است.
اکنون این بهانه به دست رقبای دموکراتها در کنگره رسیده است که با بهره گیری از اثبات زوال عقلی و عملی بایدن به دنبال سرنگونی رئیس جمهور دموکرات باشند چنانکه مایک جانسون، رئیس مجلس نمایندگان کنگره گفته اگر جو بایدن خود را فاقد صلاحیت برای ادامه رقابت می داند باید فورا از سمت ریاستجمهوری هم استعفاء دهد. این وضعیت میتواند سرخوردگی و چالشی جدید را در میان طرفداران حزب دموکرات ایجاد نماید در حالی که در ساختار حاکمیتی نیز جنگ دموکراتها با رقبایشان وارد فاز جدیدی میشود که رسما بحران سیاسی درونی آمریکا را تشدید میکند.
همزمان با رفتن بایدن، دموکراتها در چارچوب احیای رویحه هوادارانشان و کم کردن سرخوردگیهای قبلی، برآن شدهاند تا چهره یک ناجی به هریس بدهند.
بر اساس گزارش انجمن کمیتههای احزاب دمکراتیک ایالتی (ASDC)، «اکثریت قاطع» رهبران ۵۷ حزب ایالتی دموکرات به حمایت از کامالا هریس برای جایگزینی جو بایدن به عنوان نامزد رأی دادهاند.«اکت بلو» یکی از انجمنهای اصلی جمع آوری کمک برای نامزد حزب دموکرات گفته تنها ظرف چند ساعت از آغاز به کار ستاد کامالا هریس میزان کمکهای نقدی افزایش چشمگیری داشته و حدود ۴۶.۷ میلیون دلار کمکهای کوچک مردمی جمع آوری شد. همچنین بیل کلینتون، رئیس جمهورسابق آمریکا و همسرش هیلاری کلینتون ، از کامالا هریس حمایت کردند.
هر چند که دموکراتها امیدوارند که هریس با توجه به اینکه یک زن است و از سویی نیز پدری جامائیکایی و مادری هندی دارد در جذب هر چه بیشتر آرا زنان، مهاجران، مهاجرتبارها و سیاهپوستان به آنها کمک فراوان کند که انتخاب وی در نهایت نتوانسته گزینه اصیل و کارآمد برای آنها باشد و بیشتر یک اجبار بوده تا انتخاب. از یک سو تا زمان انتخابات زمان زیادی باقی نمانده است و عملا ایجاد ستاد انتخابات برای فردی جدید امکان پذیر نمیباشد و از سوی دیگر حذف بایدن و هریس و آمدن نامزد جدید اعتراف رسمی دموکراتها به ناکارآمدی کارنامه چهارساله خویش است که قطعا ریزش شدید آرای آنها را به همراه دارد.
وضعیت بحرانی دموکراتها زمانی آشکارتر میشود که آمارها نشان میدهد که احتمال پیروزی کامالا هریس در انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۴ حدود ۳۶ درصد است. اکنون دونالد ترامپ با شانس ۶۲ درصدی برنده انتخابات است. این چالش به همین جا ختم نمی شود چرا که آمدن هریس به دور از چارچوبهای دموکراتیک و نظر خواهی از اعضای حزب دموکرات در رقابتهای درون حزبی بوده است که نوعی دیکتاتوری و خودکامگی حزب را آشکار می سازد که میتواند سرخوردگی جدیدی را به طرفداران حزب وارد و مانع از افزایش آرا انتخاباتی دموکراتها گردد.
2-ترامپ و دردسر مسنترین نامزد
هر چند که دونالد ترامپ، رئیس جمهور سابق آمریکا دقایقی پس از اعلام کنارهگیری جو بایدن از رقابتهای انتخاباتی 2024، در یک تماس تلفنی با سی ان ان، مدعی شده که کامالا هریس، معاون رئیسجمهور، راحتتر از بایدن شکست میخورد اما او و حزب جمهوریخواه نیز با رفتن بایدن با چالشی جدید به نام سن و سال ترامپ مواجه است.
با کنارهگیری جو بایدن ۸۱ ساله از انتخابات نوامبر امسال، حالا دونالد ترامپ ۷۸ ساله لقب «مسنترین نامزد ورود به کاخ سفید» در تاریخ امریکا را یدک خواهد کشید و احتمالا آن دسته از رای دهندگانی که برایشان سن و سال و سلامت جسمی و ذهنی نامزدها اهمیت داشت، ممکن است پیکان انتقادات خود را متوجه آقای ترامپ کنند.دونالد ترامپ در صورت پیروزی و ورود دوباره به کاخسفید در پایان دوره چهارساله لقب مسنترین رئیس جمهوری تاریخ امریکا را با ورود به ۸۲ سالگی کسب خواهد کرد .
به عبارتی چالشی که دموکراتها با بودن بایدن گرفتار آن بودند این بار در اردوگاه جمهوریخواهان ایجاد شده است هر چند که ترامپ با معرفی «جی دی ونس» 39 ساله به عنوان معاون خویش سعی نموده تا این ضعف را پوشش دهد و همسر هندی تبار ونس نیز میتواند در حزب آزای مهاجرین و زنان موثر باشد اما قطعا با رفتن بایدن، توجهات به سن ترامپ افزایش خواهد یافت و این میتواند تحرکات در حزب جمهوریخواه برای آوردن چهرهای جوان به جای ترامپ را افزایش دهد در حالی که دموکراتها نیز با رهایی از بایدن میتوانند از مسئله سن ترامپ به عنوان حربهای تبلیغاتی بهره گیرند.
برآیند سیاسی آمریکا
با توجه به آنچه در باب وضعیت دموکراتها و جمهوریخواهان ذکر شد میتوان دریافت که با رفتن بایدن نیز چالشها و مشکلات عدیده سیاسی حاکم برشده بر آمریکا نه تنها رفع نخواهد شد بلکه وارد فاز جدیدی خواهد شد که با توجه به گسترش روحیه افراطگرایی در جامعه آمریکا میتواند به تنشهای خیابانی و تکرار 6 ژانویه 2021 و حمله به کنگره منجر گردد.
ساختار پوسیده و نخ نما شده حاکم بر آمریکا هر چند که تلاش دارد تا ظاهر دموکراتیک و کارآمدی از خود نشان دهد اما وضعیت انتخابات پیش رو از رفتن بایدن و آمدن هریس تا وضعیت ترامپ، تهی بودن و حبابی بون این ساختار را اشکار می سازد که با جرقهای کوچک احتمال شعلهور شدن این آتش زیر خاکستر دور از ذهن نمی باشد بویژه آنکه این روزها زمزمهها برای جدایی برخی ایالتها از ایالات متحده بلندتر نیز شده است.