بعد از نابودی داعش در منطقه، شاخه خراسان این گروه تروریستی تحرکاتی انجام داده است. از جمله‌ی این تحرکات سه عملیات تروریستی موفق در ایران است.
سال 2013 بود که گروه تروریستی-تکفیری دولت اسلامی شام و عراق که به اختصار به داعش معروف شد در تیتر یک رسانه‌های جهان ظاهر شد. گروهی با ریشه القاعده‌ای اما با رویکردی بسیار تندتر نسبت به شیعیان جهان که منجر به اولویت پیدا کردن شیعیان در مقابل کفار و سایر گروه‌ها در لیست دشمنانش شد. خشونت و کشتار این گروه به حدی بود که به سرعت فضای مجازی و رسانه‌های جهان را پر کرده و خوراک محتوای ضد اسلامی برخی رسانه‌های غربی را تا سالها تامین کرد ولی وجه تمایز این گروه با گروه‌های سابق مانند القاعده در عملکرد آن بود که باعث شد تا در مدت زمان کوتاهی بخش عظیمی از سوریه تا عراق را تحت کنترل خود در آورد.
اما این خلافت خود خوانده همانگونه که به سرعت ایجاد شد به سرعت نیز از بین رفت و با پایان اعلام موجودیت این گروه تروریستی توسط سردار شهید حاج قاسم سلیمانی موجودیت حکومت آنها از بین رفته و نابود شد اما بسیاری از تروریست‌های داعش و تفکر داعشی به زیست مخفیانه خود ادامه داده و در موارد عملیات‌های تروریستی متعددی تلاش بر انتقام از مردم، سربازان و فرماندهان گروه‌هایی دارند که در عراق و سوریه بر حکومت ترس و ترورشان پایان داده‌اند. اما سوال اینجاست که حیات داعش در منطقه خراسان و شرق کشور ایران چگونه ادامه پیدا کرده است؟!
تغییر منطقه آشوب به شرق
در زمانی که داعش نفس‌های آخر خود را در عراق و شام می‌کشید و در محاصره شدید نیروهای مقاومت و کرد قرار داشت خبری عجیب مخابره شد. بسیاری از اعضای داعش و خانواده‌های آنها توسط بالگردهای آمریکایی از محاصره فرار کردند. این فراری دادن داعشی‌ها باز هم تکرار شد و اینبار با ایجاد انفجار در زندانی در حسکه و فراری دادن بیش از 700 داعشی از زندان عملی شد. فراری دادن نیروهای داعش به غیر از ناامن کردن مجدد مناطق مختلف عراق و سوریه هدف دیگری نیز داشت که در شرق ایران محقق شد و آن ایجاد شاخه خراسان داعش و ترک افغانستان با مشکلات امنیتی متعدد بود. دولت آمریکا حدود دو سال قبل به شکلی فاجعه آمیز و در توافقی از پیش تعیین شده با طالبان خاک افغانستان را ترک کرد و منطقه را با موجی از مشکلات و بحران‌هایی که خود خالق آن بود ترک کرد.
یکی از این بحران‌ها ایجاد خلافت خود خوانده داعش در مناطقی از افغانستان بود. داعش خراسان که شاخه حاضر در آسیای مرکزی و شبه جزیره هند این گروه تروریستی به حساب می‌آید فعالیت خود را در سالیان اخیر و پس از سقوط خلافت در شام و عراق آغاز کرد و به بزرگترین نگرانی امنیتی بسیاری از کشورهای هم مرز با افغانستان تبدیل شد. به نحوی که پس از سقوط دولت افغانستان و روی کار آمدن طالبان در این کشور بسیاری از همسایگان افغانستان همکاری با طالبان بدنام و بدسابقه را برای مقابله با این گروه در دستور کار خود قرار دادند تا مانع حوادث امنیتی در کشورهای خود شوند. دولت جمهوری اسلامی ایران نیز با همین هدف اقدام به همکاری کرد که متاسفانه در سه عملیات تروریستی اخیر داعش خراسان در کشور نتیجه بخش نبود.
عملیات تروریستی حرم شاهچراغ در سال 1401 و تکرار این حادثه در 1402 و به دنبال آن حادثه تروریستی بزرگ گلزار شهدای کرمان سه عملیات تروریستی موفق این گروه تروریستی در داخل خاک ایران بود که متاسفانه در حمله آخر جمع کثیری از هموطنان ما به شهادت رسیده و مجروح شدند. اما نکته جالب توجه در مورد پذیرفتن مسئولیت این حمله تروریستی بود که بسیار شک برانگیز بود.
گروه تروریستی داعش پس از گذشت یک روز از حادثه و در بیانیه دوم خود مسئولیت حمله تروریستی کرمان را برعهده گرفت و با توجه به حملات قبلی این گروه در داخل خاک ایران، به خصوص در حمله به مجلس و مرقد امام خمینی(ره) این رویه بسیار متفاوت بود و مسئولیت حملات در همان ساعات و حتی دقایق اولیه پس از حادثه توسط گروه تروریستی داعش بر عهده گرفته شد. اما اینبار مسئولیت حمله انتحاری با فاصله معناداری از سوی این گروه پذیرفته شد که گمانه زنی‌ها در مورد دست‌هایی پشت پرده در مورد حادثه کرمان را مطرح می‌کند.
توییت صفحه توییتری منتسب به عبدالرحیم مسلم دوست، رهبر سابق داعش خراسان این گمانه زنی‌ها را بیشتر ساخت. وی در توییتی مدعی شد که عوامل حمله از پاکستان وارد ایران شده و داعش نیز در منطقه خراسان و افغانستان تنها حضور تبلیغاتی دارد و حضور فیزیکی ندارد. وی همچنین مدعی شد که برخی دستگاه‌های اطلاعاتی برای مقاصد خود از افراد مشخصی استفاده کرده و اسم داعش را بر روی عملیات‌های خود قرار می‌دهند. این سخنان مسلم دوست در حالی مطرح می‌شود که پیش از این بارها صحبت از استفاده دستگاه‌های اطلاعاتی متخاصم از گروه‌های تروریستی بر علیه جمهوری اسلامی ایران و ایجاد یک دالان تروریستی جدید در منطقه جنوب شرق کشور مطرح شده است. اقداماتی که تا پیش از این نیز سابقه داشته و استفاده غربی‌ها، اسرائیل و حتی عربستان سعودی از گروه‌هایی مانند منافقین، جیش العدل یا حتی گروهی مانند تندر را سابقه خود داشته و دارند.
هویت تاجیکستانی عوامل چند حمله تروریستی اخیر و ادعاهای مطرح شده در مورد پروژه ناامن سازی شرق کشور نشان می‌دهد که با موجی جدید از گروه‌های تکفیری در شرق کشور که با هدف اختلاف افکنی بین سنی و شیعه و گسترش ناامنی ایجاد شده اند مواجه هستیم. گروه‌هایی که پس از خروج آمریکا و ایجاد خلاء در منطقه ایجاد شدند و اهداف سرویس‌‌های غربی و صهیونیستی را تامین می‌کنند.
یکی از اصلی ترین این گروه‌ها داعش خراسان است که حضوری فیزیکی و قابل مشاهده در خاک افغانستان یا پاکستان ندارد اما مسئولیت بسیاری از حملات به شیعیان افغانستان، پاکستان و ایران را بر عهده می‌گیرد. این گروه یکی از چند گروه قدرت گرفته پس از خروج آمریکا از افغانستان است. از دیگر گروه‌ها می‌توان تحریک طالبان پاکستان و ارتش آزادی بخش بلوچستان را نام برد که در دو سال گذشته شرایط پاکستان را به شدت ناامن کرده‌اند. سود ایجاد این گروه‌های متعدد ایجاد اختلافات قومی و مذهبی در منطقه شرق ایران و جلوگیری از گسترش نفوذ و سرمایه‌گذاری چین و افزایش همکاری کشورهای منطقه است و به نظر میرسد که هدف آمریکا از تخلیه ناگهانی افغانستان و فضا دادن به گروه‌های تکفیری نیز همین بوده است.
پویا جادی
