هند در نظم نوظهور جهانی

خلاصه تحلیل:

1. موسسه کارنگی، در این تحلیل به سیاست خارجی هند به مثابه یک قدرت نوظهور بالقوه پرداخته‌است و از آنجا که رسانه‌های آمریکایی به دنبال طراحی استراتژی برای کشورشان هستند، در این تحلیل علاوه بر مطالعه موردی هند، به روابط این کشور با ایالات متحده‌ هم اشاره شده‌است.
2. کارنگی در این تحلیل اشاره کرده‌است که رابطه واشنگتن و دهلی از ابتدا رابطه‌ای دوستانه و طولانی بوده‌است اما درحال حاضر که هند در آستانه دستیابی به جایگاه قدرت نوظهور بین‌المللی است، اشتراک این دوکشور در خصوص چین باعث شده بیش از بیش بتوانند در کنار یکدیگر قرار بگیرند.
3. کارنگی در ادامه مشی سیاست خارجی هند در خصوص جنگ اوکراین را تشریح کرده و اشاره می‌کند؛ « سنگ بنای سیاست خارجی هند، که اولین بار توسط جواهر لعل نهرو، نخست وزیر سابق هند بیان شد، این است که؛ قدرت های بزرگ هرگز نباید منافع یا سیاست های هند را تعریف کنند. از این رو هند، روابط خود با روسیه بر سر جنگ اوکراین قربانی نکرد و در عوض، از تحریم های غرب علیه روسیه با خرید نفت ارزان به صورت عمده بهره برد.» طبق آمار کارنگی تا پایان سال ۲۰۲۲، هند ۳۳ برابر میزان نفت خام روسیه را نسبت به سال قبل وارد می کرد.
4. کارنگی صراحتا بیان می‌کند که هند سیاست خارجی خود را صرفا بر اساس منافع ملی خود پیش می‌برد از همین رو در جنگ اوکراین، به طور مشخص هیچ یک از طرفین را محکوم نکرده و در تمام رای‌گیری‌های بین‌المللی رای ممتنع داده‌است. به عبارتی هند در این مناقشه از آب گل‌آلود ماهی‌اش را گرفته است. البته وابستگی‌های تسلیحاتی و اقتصادی هند به روسیه را هم نمی‌توان در موضع‌گیری این کشور نسبت به عملکرد روسیه نادیده گرفت.
5. این تحلیل ادامه می‌دهد که، علاقه هند به حفظ روابط با روسیه به این معنی نیست که نسبت به خشونت ها در اوکراین بی تفاوت است. در اجلاس جی 7 در ماه مه ۲۰۲۳، نخست وزیرهند به ولودیمیر زلنسکی،اطمینان داد که هند “هر کاری که بتواند” برای این مناقشه انجام می‌دهد. همچنین در اجلاس 2023 شانگهایی هم از بی‌طرفی خود استفاده کرد و پیشنهاد میانجی‌گری را برای رسیدن به صلح مطرح کرد.
6. کارنگی استدلال می‌کند که هند برای تبدیل شدن به یک قدرت بین‌المللی باید از یک نظام چندقطبی حمایت کند و روسیه یکی از پایه‌های این نظم محسوب می‌شود، پس با این مقدمه، هند قطعا به دنبال رفع انزوای روسیه به طور خاص در غرب و به طور عام در جهان است.
7. کارنگی در بخش دوم این متن به تحلیل روابط چین و هند پرداخته و آن را برگ برنده ایالات متحده در روابط با هند معرفی کرده‌است، زیرا همانطور که اشاره شد، مناعه با چین مهم‌ترین نقطه اشتراک دو کشور محسوب می‌شود.
8. این تحلیل در ادامه، به بررسی علل مناثشه چین و هند می‌پردازد و مواردی را برمی‌شمارد؛ «از نظر جغرافیایی، چین و هند دو کشور پرجمعیت نه تنها در آسیا بلکه در جهان هستند و تنش ها بین آن ها در چند سال گذشته افزایش یافته است. برای مثال، در سال ۲۰۲۰، کشتی های رقابتی چین و هند وارد سرزمین های مورد مناقشه در امتداد مرز خود شدند که باعث درگیری بین نظامیان آن ها شد. در عین حال دولت بایدن در همکاری خود با دهلی نو سرمایه گذاری زیادی کرده است. از نظر نظامی، هند به سمت ایالات متحده متمایل است و به طور پیوسته درگیر همکاری های دفاعی نزدیک تر است.»
9. با این حال اما، همکاری آمریکا و هند محدودیت های خود را دارد. هند به عنوان تنها عضو کواد که با چین مرز مشترک دارد، نسبت به تمرکز بیش از حد این گروه بر امنیت محتاط است و تمایل دارد تلاش های کواد را بر کمک های بشردوستانه، بهداشت جهانی، توسعه فن آوری جدید و آگاهی دریایی ترجیح دهد. هند همچنین در برابر گام هایی به سوی همکاری عمیق با نیروهای نظامی آمریکا مقاومت کرده است، به دلیل این نگرانی که این اقدامات استقلال آن را از بین ببرد. ویژگی‌ که بیش از همه در سیاست خارجی هند خودنمایی می‌کند، حفظ استقلال و حرکت در جهت منافع ملی این کشور است و بنظر می‌رسد که هند تمام محاسبات خود را بر اساس این دو شاخص اصلی مورد توجه قرار می‌دهد.

کارنگی؛ هند به طور فزاینده ای در رابطه با چین با ایالات متحده متحد است با این حال، مستقیما در اردوگاه واشنگتن حضور ندارد و در خصوص روسیه هم راه خودش را می رود. این مقاله که به بررسی رویکرد هند در قبال اوکراین و چین می پردازد، بخشی از مجموعه ای در حال پیشرفت در مورد کشورداری آمریکا و جنوب جهانی است که توسط آمریکایی های بنیاد کارنگی توسعه یافته است.

هند با داشتن بیشترین جمعیت جهان و رسیدن به جایگاه قدرت بزرگ، می تواند مهم ترین قدرت نوظهور جهان باشد. روابط این کشور با واشنگتن هرگز به این شدت نبوده است. کاخ سفید خود را با رابطه دوستانه (طولانی مدت)با این غول جنوب آسیا با روسیه تطبیق داده است، احتمالا به این دلیل که هند در مورد چین خود را بیش از پیش با ایالات متحده متحد کرده است.

رویکرد هند به اوکراین

در طول جنگ سرد، هند رهبر اصولی جنبش عدم تعهد بود. سنگ بنای سیاست خارجی هند، که اولین بار توسط جواهر لعل نهرو، نخست وزیر سابق هند بیان شد، این است که قدرت های بزرگ هرگز نباید منافع یا سیاست های هند را تعریف کنند. هند از طریق خودداری از قربانی کردن روابط خود با روسیه بر سر جنگ اوکراین بر این دیدگاه پافشاری کرده است. در عوض، از تحریم های غرب علیه روسیه با خرید نفت ارزان به صورت عمده بهره برده است. در سال ۲۰۲۲، هند از واردات بدون نفت روسیه به واردات بیش از ۱ میلیون بشکه در روز رسید که قیمت آن تحت تاثیر تحریم ها کاهش یافته بود. تا پایان سال ۲۰۲۲، هند ۳۳ برابر میزان نفت خام روسیه را نسبت به سال قبل وارد می کرد. (برخی از این واردات دوباره به اروپا صادر شد)

بسیاری از رهبران غربی از اینکه هند به طور غیرمستقیم از جنگ روسیه حمایت مالی می کند، ناراضی بودند، اما همانطور که وزیر امور خارجه هند اس. جیشانکار خاطر نشان کرد، توانایی غرب در پرداخت قیمت های بالاتر برای انرژی خود یک نعمت بود که هند از ان برخوردار نیست. هند سومین مصرف کننده بزرگ انرژی در جهان است و بیشتر این انرژی وارداتی است. جیشانکار گفت: من کشوری دارم که درآمد سرانه آن دو هزار دلار است، اینها افرادی نیستند که بتوانند قیمت انرژی را بالاتر ببرند.

این پیگیری منافع شخصی از ویژگی های سیاست خارجی دهلی نو است. این کشور در جنگ اوکراین بی طرف مانده است و نه روسیه را محکوم می کند و نه آن را مقصر جنگ می داند. این کشور از مارس ۲۰۲۲ به همه قطعنامه های سازمان ملل در ارتباط با اوکراین – از جمله قطعنامه هایی که خواستار عقب نشینی روسیه یا محکوم کردن جنگ و الحاق سرزمین های اوکراین هستند – رای ممتنع داده است.

وابستگی هند به تسلیحات روسی، نوستالژی حمایت اتحاد جماهیر شوروی از هند و تمایل به نادیده گرفتن فروپاشی روسیه به عنوان یک قدرت بزرگ نیز دهلی نو را از بیگانه کردن مسکو دلسرد کرد.

مسکو همچنان بزرگ ترین تامین کننده تسلیحات هند است، حتی اگر هند به تدریج منابع تسلیحاتی خود را متنوع کند. از سال ۲۰۱۷ تا ۲۰۲۲، هند بیش از هر کشور دیگری سلاح روسی خریداری کرد. هند برای قطعات ضروری چندین سیستم تسلیحاتی پیشرفته از جمله هواپیماهای جنگنده، موشک های کروز، زیردریایی ها و سکوهای جنگ زمینی خود به روسیه وابسته است. همچنین در حال حاضر سامانه های دفاع هوایی ا س -۴۰۰ روسیه، ناوچه های رادارگریز و زیردریایی های هسته ای را در اختیار دارد که وابستگی به فن آوری و تعمیر و نگهداری روسیه را در سال های آینده تضمین خواهد کرد. با این حال، با افزایش تجارت تسلیحاتی هند با فرانسه و آمریکا و سرمایه گذاری در تولید داخلی تسلیحات، سهم روسیه از زرادخانه هند کاهش یافته است. در همین حال، جنگ در اوکراین هند را به تنوع بخشیدن به منابع تسلیحاتی خود واداشته است، چرا که روسیه به دلیل تلاش های جنگی و تحریم های صادرات نیمه رساناها، در تلاش است تا به تعهدات خود عمل کند.

علاقه هند به حفظ روابط با روسیه به این معنی نیست که نسبت به خشونت ها در اوکراین بی تفاوت است. در اجلاس جی 7 در ماه مه ۲۰۲۳، نخست وزیر نارندرا مودی به ولودیمیر زلنسکی، رئیس جمهور اوکراین اطمینان داد که هند “هر کاری که بتواند” برای کمک به برقراری صلح در اوکراین انجام خواهد داد. یک سال قبل، مودی در حاشیه اجلاس سازمان همکاری شانگهای در سپتامبر ۲۰۲۲، ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه را به باد انتقاد گرفت و گفت: ” می دانم که دوران امروز دوران جنگ نیست. بی طرفی دهلی نو آن را به گزینه مناسبی برای میانجیگری میان روسیه، اوکراین و غرب تبدیل کرده است.” به عنوان مثال رهبران برزیل و مکزیک از مودی به عنوان میانجی احتمالی در طرح های صلح خود نام برده اند.

هند ممکن است مهم ترین قدرت های نوظهور حامی روسیه باشد، البته فقط به دلیل  اندازه و حجم اقتصادی ان. جیشانکار به نیویورک تایمز گفت: ” هر نقشی که هند ممکن است در تلاش صلح میان روسیه و اوکراین ایفا کند، قطعا به ائتلاف ضد روسیه غربی نخواهد پیوست.در این مورد، “علاقه عمیق” هند، رد انزوای روسیه توسط غرب است که دهلی نو می ترسد مسکو را حتی به چین نزدیک تر کند. علاوه بر این، در بلند مدت، هند به دنبال حفظ موقعیت روسیه به عنوان یک قدرت بزرگ است، تا حدی به این دلیل که به تضمین نظم چند قطبی جهانی کمک خواهد کرد، که هند آن را برای رشد نفوذ خود ضروری می داند.

رویکرد هند به چین

با وجود ناراحتی، واشنگتن با موضع هند در قبال روسیه کنار آمده و به جای آن بر رابطه هند با چین تمرکز کرده است، جایی که واشنگتن و دهلی نو به طور طبیعی با هم متحدتر هستند. هند به طور فزاینده‌ای با ایالات متحده در زمینه دفاع هم کاری می کند و عضویت خود در گفتگوی امنیتی چهارجانبه استرالیا، ژاپن و ایالات متحده را در استراتژی منطقه ای خود برای متعادل کردن چین محوری می داند.

در ژوئن ۲۰۲۳، جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا، میزبان مودی برای یک دیدار دولتی بود. این دو رهبر اعلام کردند که ایالات متحده و هند با هم کاری یکدیگر موتورهای جت را برای هواپیماهای جنگنده تولید خواهند کرد که تحولی تاریخی در اشتراک گذاری فن آوری محسوب می شود. هند همچنین اولین کشور غیر متحدی بود که هواپیماهای بدون سرنشین مسلح آمریکایی را دریافت کرد – توافقی که در زمان دولت دونالد ترامپ، رئیس جمهور سابق این کشور مورد مذاکره قرار گرفت. دو کشور همچنین تعداد زیادی توافق نامه جدید امضا کردند که فن آوری استراتژیک، هم کاری فضایی و زنجیره های تامین مواد معدنی را پوشش می دهد.

هند نگرانی های استراتژیک طولانی مدتی درباره تهدید بالقوه ای دارد که چین برای منافع خود ایجاد می کند. از نظر جغرافیایی، چین و هند دو کشور پرجمعیت نه تنها در آسیا بلکه در جهان هستند و تنش ها بین آن ها در چند سال گذشته افزایش یافته است. برای مثال، در سال ۲۰۲۰، گشتی های رقابتی چین و هند وارد سرزمین های مورد مناقشه در امتداد مرز خود شدند که باعث درگیری بین نظامیان آن ها شد.

در عین حال دولت بایدن در همکاری خود با دهلی نو سرمایه گذاری زیادی کرده است. از نظر نظامی، هند به سمت ایالات متحده متمایل است و به طور پیوسته درگیر همکاری های دفاعی نزدیک تر است. ارتش های آمریکا و هند مانورهای نظامی منظم و گفتگوهای دفاعی برگزار می کنند. آن ها در زمینه امنیت دریایی در منطقه اقیانوس هند با یکدیگر هم کاری می کنند. هند نیز مانند ایالات متحده، کوآد را به عنوان یک پلتفرم مهم برای پرداختن به چالش های امنیتی منطقه ای در هند – اقیانوسیه می بیند.

هند نیز به طور فزاینده ای با ایالات متحده در زمینه توسعه فن آوری هم کاری می کند. طرح فن آوری حیاتی و نوظهور ای سی تی که در ماه مه ۲۰۲۲ راه اندازی شد، چارچوبی را برای واشنگتن و دهلی نو فراهم می کند تا در زمینه توسعه سیستم های فن آوری از جمله نیمه رساناها، فن آوری مخابراتی و هوش مصنوعی هم کاری کنند. هند همچنین به یک شریک تجاری نزدیک تر به غرب نسبت به چین تبدیل شده است. در سال ۲۰۱۹ از مذاکرات مربوط به مشارکت اقتصادی جامع منطقه ای خارج شد و اکنون در چندین ستون چارچوب اقتصادی هند – اقیانوسیه دولت بایدن درگیر است. هند از برنامه هایی برای “ریسک زدایی” از زنجیره های تامین چین سود می برد اگر بتواند پتانسیل خود را به عنوان یک نیروگاه تولیدی درک کند و زنجیره های ارزشی بسازد که بتواند با چین رقابت کند.

با این حال، هم کاری آمریکا و هند محدودیت های خود را دارد. هند گاهی اوقات به دلیل تردید در تعهد کامل به هم کاری امنیتی جمعی، به عنوان “ضعیف ترین پیوند کوآد” دیده می شود. هند به عنوان تنها عضو کواد که با چین مرز مشترک دارد، نسبت به تمرکز بیش از حد این گروه بر امنیت محتاط است و تمایل دارد تلاش های کواد را بر کمک های بشردوستانه، بهداشت جهانی، توسعه فن آوری جدید و آگاهی دریایی ترجیح دهد. هند همچنین در برابر گام هایی به سوی هم کاری عمیق با نیروهای نظامی آمریکا مقاومت کرده است، به دلیل این نگرانی که این اقدامات استقلال آن را از بین ببرد.

رهبران هند همکاری دفاعی با ایالات متحده را به عنوان ابزاری برای دستیابی به فن آوری بهتر و یک پایگاه صنعتی دفاعی قوی می دانند. اینها را می خواهد تا بتواند از خودش دفاع کند، نه اینکه بتواند به واشنگتن در برابر چین کمک کند. اگر چین به تایوان حمله کند، هند قطعا در دفاع از تایوان با نیروی نظامی به ایالات متحده نخواهد پیوست. علاوه بر این، نگرانی های امنیتی هند در مورد چین مانع از هم کاری این کشور با چین از طریق بریکس و سازمان هم کاری شانگهای – دو گروه هند برای تعیین دستور کار جهانی – نشده است. هند همچنان به عنوان “صدای جنوب جهانی” شناخته خواهد شد و از یک نظام بین المللی فراگیرتر که در آن کشورهای در حال توسعه حضور بیشتری در شکل دهی به نظم بین المللی دارند، حمایت خواهد کرد.

هند به طور فزاینده ای با ایالات متحده در مورد چین متحد است، اما مستقیما در اردوگاه واشنگتن نیست. با افتخار اشاره می کند که در اردوگاه خودش است. دیدگاه هند در مورد رقابت استراتژیک آمریکا و چین به خوبی توسط جایشانکار بیان شد، که گفت: ” چیزی که من دوست ندارم به عنوان ایستادن در برابر یک چیز یا یک نفر تعریف شود، زیرا این مرا کاهش می دهد. این باعث می شود که فکر کنیم انگار افراد دیگری مرکز دنیا هستند و من فقط برای آن ها یا علیه آن ها آنجا هستم.”

https://carnegieendowment.org/2023/11/06/india-in-emerging-world-order-pub-90928

منبع: کارنگی

ترجمه: دنیای تحلیل