خلاصه تحلیل؛
- رویترز، رسانه مشهور انگلیسی، در این تحلیل به وضعیت برندهای مرتبط با اسرائیل پرداخته که پس از جنگ در غزه، به دلیل تحریم مردمی متضرر شده‌اند.
- رویترز در این تحلیل مشخصا تحریم کالاهای مرتبط با اسرائیل را یک راه مبارزه با این رژیم معرفی می‌کند و اشاره می‌کند که در کشوری مانند، مصر که محدودیت‌هایی برای حضور در خیابان وجود دارد، تحریم کالاهای اسرائیلی یک استراتژی محسوب می‌شود.
- رویترز برای تکمیل اطلاعات خود در این خصوص به منابع متنوعی مراجعه کرده‌است. از منابع محلی گرفته تا هریک از برندهای مشهور مستقر در کشورهای عربی.
- این تحلیل به موضع دو شرکت بزرگ مک‌دونالد و استارباکس پرداخته است که واکش هر دو اینها بسیار قابل‌توجه است. شرکت مک دونالد ماه گذشته در بیانیه ای اعلام کرد که؛ از عدم اطلاع رسانی در مورد موضع خود درباره این درگیری “وحشت زده” شده و درهای آن به روی همه باز است و بر مالکیت مصر تاکید کرده و همچنین ۲۰ میلیون پوند مصر (۶۵۰۰۰۰ دلار)برای کمک به غزه اختصاص داده است. یکی از کارمندان دفاتر شرکت مک دونالد گفت: «فروش ماه های اکتبر و نوامبر این شرکت در مقایسه با ماه های مشابه سال گذشته دست کم ۷۰ درصد کاهش داشته است.»
- استارباکس هم در پاسخ به این سوال به بیانیه ای در وب سایت خود درباره فعالیت هایش در خاورمیانه اشاره کرد که؛ «این شرکت یک سازمان غیرسیاسی است و شایعات مبنی بر حمایت از دولت یا ارتش اسرائیل صحت ندارد.» استارباکس که اوایل ماه جاری میلادی از رکوردشکنی درآمد در سه ماهه چهارم خبر داده بود، اعلام کرد که دیگر چیزی برای به اشتراک گذاشتن در کسب وکار خود ندارد.
- تحلیلگر رویترز از این آمار و اطلاعات به نتیجه جالب‌توجهی اشاره می‌کند، اینکه با وجود صلح اسرائیل با دولت‌های مصر و اردن، در افکار عمومی این کشورها فضای صلح‌آمیزی ایجاد نشده‌است.
- کمپین های تحریم در سالهای قبل در مصر، که پرجمعیت ترین کشور جهان عرب است، تاثیر کمتری داشت، از جمله آن هایی که توسط جنبش بایکوت، سلب سرمایه و تحریم که به رهبری فلسطین حمایت می شدند.مقیاس تجاوز علیه نوار غزه بی سابقه است. بنابراین، واکنش، چه در خیابان های عربی و چه در سطح بین المللی، بی سابقه است.
- تحریم برندهای مرتبط با اسرائیل به کشورهای عربی محدود نشده بلکه به سایر کشورهل مثل، مالزی هم سرایت کرده‌است. مثلا گفته می‌شود که پس از 7اکتبر میزان فروش مک‌دونالد در مالزی 20 درصد کاهش پیدا کرده‌است.
- از طرفی اما برخی حامیان فلسطین در سایر کشورها، تحریم کالاها را موثر نمی‌دانند. پژوهش‌های رویترز نشان می‌دهد که در کشورهایی از جمله؛ ترکیه، عربستان سعودی، امارات متحده عربی و تونس تأثیر عمده‌ای مشاهده نشده است.
- باتوجه به پژوهش و آمارهایی که رویترز در این تحلیل مطرح کرده و همچنین نوع واکنشی که برندهای بزرگی مثل؛ مک‌دونالد و استارباکس نشان داده‌اند، بنظر می‌رسد، اتفاقا این تحریم مردمی به مثابه یک استراتژی مبارزه توانسته تاثیر خود را بر افکار عمومی و حتی شرایط اقتصادی نشان دهد.
رویترز؛ در یک شب اخیر در قاهره، یک کارگر در رستوران خالی مک دونالد میزها را تمیز کرد. شعبه های دیگر فست فودهای غربی در پایتخت مصر نیز خالی به نظر می رسید. پس از حمله مرگبار حماس در جنوب اسرائیل در 7 اکتبر، همه آنها تحت تأثیر یک کمپین تحریم گسترده ی خودجوش و مردمی بر سر حمله نظامی اسرائیل به نوار غزه قرار گرفته اند. برندهای غربی این تاثیر را در مصر و اردن احساس می کنند و نشانه هایی از گسترش این کمپین در برخی دیگر از کشورهای عربی از جمله کویت و مراکش وجود دارد. مشارکت درهمه کشورهای عربی به شکل برابر نبوده و تنها اثرات جزئی آن در عربستان سعودی و امارات متحده عربی دیده شده است.
برخی از شرکت‌هایی که این کمپین به آنها هدایت می‌شود، مواضعی طرفدار اسرائیل را اتخاذ کرده‌اند، و برخی از آن ها متهم به داشتن روابط مالی با اسرائیل یا سرمایه گذاری در آنجا هستند. با گسترش کمپین، فراخوان‌های تحریم در رسانه‌های اجتماعی به فهرست ده‌ها شرکت و محصول گسترش یافت و خریداران را وادار کرد که به جایگزین‌های محلی روی بیاورند.در مصر که به دلیل محدودیت های امنیتی شانس کمی برای حضور مردم در خیابان ها وجود دارد، برخی تحریم را بهترین یا تنها راه برای شنیده شدن صدای خود می دانند
رهام حامد، شهروند۳۱ ساله و ساکن قاهره که فست فودها و برخی محصولات پاک کننده آمریکا را تحریم کرده است، گفت: ” من احساس می کنم که حتی اگر من بدانم که این تاثیر گسترده ای بر جنگ نخواهد داشت، پس این حداقل کاری است که ما می توانیم به عنوان شهروندان کشورهای مختلف انجام دهیم بنابراین ما احساس نمی کنیم که دستانمان غرق در خون است. در اردن، ساکنان طرفدار تحریم گاهی اوقات وارد شعبه های مک دونالد و استارباکس می شوند تا مشتریان کمیاب را تشویق کنند کسب وکار خود را به جای دیگری ببرند. ویدئوهایی منتشر شده است که به نظر می‌رسد سربازان اسرائیلی لباس‌ها را با مارک‌های شوینده معروف می‌شویند که از بینندگان خواسته می‌شود آنها را تحریم کنند.
احمد الزارو، صندوقدار یک سوپرمارکت بزرگ در پایتخت امان، جایی که مشتریان به جای آن برندهای محلی را انتخاب می کردند، گفت: «هیچکس این محصولات را نمی خرد. عصر سه‌شنبه در شهر کویت، بازدید از هفت شعبه استارباکس، مک‌دونالد و کی‌اف‌سی تقریباً خالی بود. در رباط، پایتخت مراکش، یکی از کارگران شعبه استارباکس گفت که تعداد مشتریان این هفته به میزان قابل توجهی کاهش یافته است. کارگر و شرکت هیچ رقمی ارائه نکردند».
شرکت مک دونالد ماه گذشته در بیانیه ای اعلام کرد که از عدم اطلاع رسانی در مورد موضع خود درباره این درگیری “وحشت زده” شده و درهای آن به روی همه باز است. و بر مالکیت مصر تاکید کرده و همچنین ۲۰ میلیون پوند مصر (۶۵۰۰۰۰ دلار)برای کمک به غزه اختصاص داده است. استارباکس در پاسخ به این سوال به بیانیه ای در وب سایت خود درباره فعالیت هایش در خاورمیانه اشاره کرد که در ماه اکتبر به روزرسانی شد. در این بیانیه آمده است که این شرکت یک سازمان غیرسیاسی است و شایعات مبنی بر حمایت از دولت یا ارتش اسرائیل را رد کرده است. استارباکس که اوایل ماه جاری میلادی از رکوردشکنی درآمد در سه ماهه چهارم خبر داده بود، اعلام کرد که دیگر چیزی برای به اشتراک گذاشتن در کسب وکار خود ندارد.
سایر شرکت های غربی بلافاصله به درخواست های رویترز برای اظهار نظر پاسخ ندادند
واکنش بی سابقه
کمپین های تحریم در کشورهایی گسترش یافته اند که احساسات طرفدار فلسطین به طور سنتی قوی بوده است. مصر و اردن ده ها سال پیش با اسرائیل صلح کردند، اما این معاملات منجر به ایجاد روابط حسنه عمومی نشد. این اعتراضات همچنین نشان دهنده افزایش خشم از عملیات نظامی اسرائیل است که مخرب تر از حملات قبلی است و به گفته مقامات حماس در غزه باعث بحران انسانی و کشته شدن ۱۳۳۰۰ غیرنظامی شده است. اسرائیل اعلام کرد که در حمله ۷ اکتبر حماس حدود ۱۲۰۰ نفر کشته شدند و حدود ۲۴۰ نفر به گروگان گرفته شدند.
کمپین های تحریم در سالهای قبل در مصر، که پرجمعیت ترین کشور جهان عرب است، تاثیر کمتری داشت، از جمله آن هایی که توسط جنبش بایکوت، سلب سرمایه و تحریم که به رهبری فلسطین حمایت می شدند.مقیاس تجاوز علیه نوار غزه بی سابقه است. بنابراین، واکنش، چه در خیابان های عربی و چه در سطح بین المللی، بی سابقه است
برخی از فعالان مبارزات انتخاباتی، استارباکس را به دلیل شکایت از اتحادیه کارگرانش به خاطر یک پست در مورد مناقشه اسرائیل و حماس، و مک دونالد را به خاطر حق رای اسرائیل، به خاطر دادن غذای رایگان به پرسنل نظامی اسرائیل، مورد انتقاد قرار داده اند. یکی از کارمندان دفاتر شرکت مک دونالد در مصر که خواست نامش فاش نشود گفت فروش ماه های اکتبر و نوامبر این شرکت در مقایسه با ماه های مشابه سال گذشته دست کم ۷۰ درصد کاهش داشته است. این کارمند گفت: ما در این مدت به سختی هزینه های خود را تامین می کنیم. رویترز بلافاصله نتوانست ارقامی را که این کارمند ارائه کرده بود را تأیید کند.سامه السادات، سیاست مدار مصری و یکی از بنیانگذاران هولدینگ تی بی اس تامین کننده استارباکس و مک دونالد، گفت که او متوجه کاهش یا کاهش حدود ۵۰ درصدی تقاضا از سوی مشتریانش شده است.
علی رغم تلاش های برندهای هدف برای دفاع از خود و حفظ کسب وکار با پیشنهادهای ویژه، کمپین های تحریم در برخی موارد خارج از دنیای عرب همچنان ادامه دارند.در مالزی که اکثریت آن را مسلمانان تشکیل می دهند، یک کارگر در یک مک دونالد در پوتراجایا، پایتخت اداری مالزی، گفت که این شعبه حدود ۲۰ درصد مشتریان کمتری دارد، رقمی که رویترز بلافاصله قادر به تایید آن نبود.
پس از آنکه همسر مدیر اجرایی این شرکت اعلام کرد که در جریان دیدارهایش با اسرائیل “کاملا عاشق آن” شده است، اپلیکیشن ریدینگ گراب نیز با درخواست تحریم در مالزی مواجه شد. او بعدا گفت که این پست ها خارج از چارچوب هستند. در پی این تحریم، شرکت های “گراب” و “مک دونالد” مالزی اعلام کردند که به فلسطینیان کمک خواهند کرد.اوایل ماه جاری میلادی، پارلمان ترکیه محصولات کوکاکولا و نستله را از رستوران های خود حذف کرد و یک منبع پارلمانی به “اعتراض عمومی” علیه این برندها اشاره کرد، هرچند هیچ شرکت یا نهاد دولتی بزرگ ترکیه روابط خود را با اسرائیل قطع نکرده است.
پذیرش تحریم‌ها نابرابر بوده است و در برخی از کشورها از جمله عربستان سعودی، امارات متحده عربی و تونس تأثیر عمده‌ای مشاهده نشده است. حتی در جایی که تحریم‌ها طرفداران گسترده‌تری دارند، برخی از مردم تردید دارند که این تحریم‌ها می‌توانند تأثیر زیادی داشته باشند یا خیر.
عصام ابو شلبی صاحب کیوسک قاهره گفت: ” اگر ما واقعا می خواهیم این مردم (فلسطینی ها) را تحریم و حمایت کنیم، سلاح به دست می گیریم و با آن ها می جنگیم… .
منبع: رویترز
ترجمه و تخلیص: دنیای تحلیل
