پس از آنکه در برخی کشورهای قاره آفریقا و خاصتا منطقه ساحل و صحرا، کودتاهای زنجیرهای حکم به سقوط حکام دستنشانده فرانسه داد، صبح امروز نیز شماری از نظامیان و ژنرالهای کشور «گابن» با حضور در تلویزیون ملی این کشور اعلام کردند که نتیجه اعلامی انتخابات ریاستجمهوری این کشور باطل و تمام نهادهای دولتی منحل خواهند شد.
این اتفاق دقیقا پس از برگزاری انتخابات جنجالی ریاستجمهوری گابن که روز شنبه تحت تدابیر شدید امنیتی برگزار شد، رخ داده است. جالبتر آنکه انتخابات اخیر ریاست جمهوری، مجلس و شوراهای محلی گابن به صورت همزمان، آن هم برای نخستینبار در تاریخ این کشور برگزار شده بود.
نتیجهی این انتخابات اما ساعاتی پیش توسط مرکز انتخابات این کشور اعلام شد. طی این اعلامیه، «علی بونگو»ی ۶۴ ساله، توانست با کسب ۶۴ درصد آرا، پیروز انتخابات شده و برای بار سوم رئیسجمهور گابن شود. همچنین رقیب اصلی او، «آلبرت اوندو اوسا» با ۳۰.۷۷ درصد در جایگاه دوم قرار گرفت.
این نتیجه اما باعث بروز مخالفتها و اعتراضاتی در گابن شد. مخالفان، بونگو را به تقلب گسترده در انتخابات متهم کرده و افرادی چون اوندو اوسا نیز با کلیدواژهی بینظمیهای انتخاباتی، بر این مسئله دامن زدند. اما در راستای این اعتراضات، میشل استفان بوندا، رئیس ستاد انتخابات گابن، اتهامات اوندو اوسا، رقیب انتخاباتی بونگو را از اساس باطل دانسته و صراحتا مسائل مذکور را رد کرده است.
عمدهی این اتفاقات اما منجر به کودتای ژنرالهای ارتش این کشور شد. این کودتا، هشتمین کودتا در مناطق غربی و مرکزی قاره آفریقا از سال ۲۰۲۰ به بعد به شمار میآید. آخرین کودتا، مربوط به نیجر است که در ۲۶ جولای گذشته صورت گرفت.
گابن، واقع در غرب آفریقای مرکزی و در همسایگی خلیج گینه و در سواحل شرقی اقیانوس اطلس قرار گرفتهاست و با کشورهای جمهوری کنگو، کامرون و گینه استوائی همسایه است. این کشور یکی از مهمترین متحدان فرانسه در آفریقای مرکزی به شمار میآید که از سال ۲۰۰۹ تحت ریاست جمهوری «علی بونگو» اداره میشود.
قبل از او نیز پدرش «عمر بونگو» از سال 1969 در قدرت بوده است. سرنگونی دولت وابستهی علی بونگو و انحلال نهادهای دولتی از طرف ارتش، عملا به معنای پایان حکومت 53 ساله این خانواده در گابن تلقی خواهد شد.
البته باید گفت که کودتا در گابن بیسابقه نبوده است. آنجایی که علی بونگو در سال ۲۰۱۸ به علت سکته مغزی به مدت یک سال از عرصه قدرت به دور بود، در این دوره کشور گابن با ناآرامیهای گسترده روبرو شد. همین نقطه هم بود که بخشی از نظامیان علیه دولت بونگو دست به کودتا زدند؛ اما شکست خوردند و تمام عوامل دخیل در کودتا توسط دولت گابن بازداشت شدند.
آنچه که در تداوم حاکمیت خانوادهی بونگو موثر بوده، تفاوت زیادی با سایر حکام دستنشاندهی قاره آفریقا ندارد. مشخصا عامل این تداوم، حمایتهای فرانسه از این خانواده و حاکمیت آنها بوده است. همچنین به سبب وجود منابع عظیم اورانیوم در این کشور، که برای سوخت هستهای مورد استفاده قرار میگیرد نیز، از جذابیتهایی است که فرانسه را به طمع استعمار چندین ساله در این کشور، ترغیب میکند.
جالبتر آنکه گابن از نظر سهم هر فرد از تولید ناخالص ملی، از کشورهای غنی در آفریقاست؛ اما علیرغم همهی این موارد، یک سوم جمعیت این کشور در زیر خط فقر قرار دارند.
عمق نفوذ و استعمار فرانسویها و وابستگی شدید حاکمان این کشور، باعث شده تا نخبگان نظامی این کشور درجهت موج ضد استعماری به راهافتاده در قاره آفریقا حرکت کرده و متفقا به دنبال پایان استیلای چندین سالهی فرانسه بر کشور خود باشند.
اروپاییها اما بهدقت این اتفاقات را رصد میکنند. جوزف بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در واکنش به کودتا نظامی در گابن و سرنگونی دولت علی بونگو گفت: آنچه در غرب آفریقا در حال وقوع است، مسئلهای بزرگ برای اروپاست. همچنین امانوئل ماکرون، رئیسجمهور فرانسه نیز اعلام کرد که ما به دقت شرایط و اوضاع در گابن را رصد و پیگیری میکنیم. البته فرانسه پس از چندی نگرانی خود را مبنی بر از دست رفتن استعمار چندین ساله اعلام کرده و سخنگوی دولت این کشور با اعلام نارضایتی از بی احترامی به آراء مردم این کشور افزود: پاریس وقوع کودتای نظامی در گابن را محکوم میکند و بر احترام به نتایج انتخابات ریاستجمهوری تأکید میکند.
پیرامون وضعیت علی بونگو نیز شبکه الجزیره به نقل از خود او اعلام کرد که وی هماکنون در محل اقامتش در بازداشت است، اما نمیداند چه اتفاقی افتاده است.
علی بونگو دراینباره گفت: از تمام جهان و دوستان درخواست میکنم که ضدافرادی که من را بازداشت کردند، اقدام کنند. پسرم در محلی نامعلوم بازداشت شده و همسرم گم شده و اطلاعی از او ندارم. من در محل اقامتم هستم و نمیدانم چه اتفاقی در جریان است.
همچنین ژنرال «بریس اولیگوی نگوما(Brice Oligui Nguema) » فرمانده گارد ریاست جمهوری گابن امروز چهارشنبه پیرامون سرنوشت رئیس جمهور این کشور به یک رسانه فرانسوی اعلام کرد: او استعفا داده؛ اما از تمام حقوق خود برخوردار است. علی بونگو اوندیبا اکنون بازنشسته شده است.