واقعیت این است که آمریکا، دو ژنرال اصلی خود در مذاکرات را به نوعی از دست داده است. یکی ریچارد نفیو که معمار اصلی تحریم‌های فلج کننده ایران بود و دیگری، رابرت مالی که از برجسته‌ترین چهره‌های دموکرات در حوزه ایران محسوب می‌شود که اجبارا به تعلیق فرستاده شده است.
مهدی جهانتیغی، کارشناس مسائل سیاسی، در مصاحبه با برنامه رویداد رادیو گفت‌وگو، در خصوص تعلیق رابرت مالی، یکی از چهره‌های اصلی مذاکرات ایران و آمریکا، توضیحاتی را ارائه داد.
آیا ماجرا در حقیقت استعلام امنیتی بوده است یا شاهد تغییر در سیاست‌های کاخ سفید در قبال ایران هستیم؟
از میزان اخباری که در رسانه‌های آمریکایی در این موضوع منتشر شده است، خیلی دقیق مشخص نیست چه اتفاقی افتاده است. اما می‌توان چند گزاره را مطرح کرد.
گزاره اول، ناظر به گزارش CNN است؛ مبنی بر نگهداری اسناد امنیتی و کوتاهی‌های رابرت مالی که برای مجوز امنیتی او مشکل ایجاد کرده است. یک سوال مهم این است که آیا واقعا او مورد یک ضربه امنیتی قرار گرفته و صرفا بحث صلاحیت او مطرح است؛ یا دچار یک مشکل امنیتی از ناحیه کشور سوم شده است؟
گزاره دوم، بر اساس نامه اخیر کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان آمریکا به وزیر امورخارجه این کشور است. در این نامه گفته شده است که از مدت‌ها قبل، مجوز امنیتی رابرت مالی باطل شده است؛ اما دولت، کنگره را در جریان این موضوع قرار نداده است. در اینجا چند نکته مطرح می‌شود.
اول آنکه، کنگره، دولت آمریکا را متهم کرده است که این تعلیق چندین ماه پیش اتفاق افتاده، اما کنگره در جریان قرار نگرفته است. در اینجا برخی شواهد دیگر نیز مبنی بر تعلیق چند ماهه وجود دارد. به عنوان مثال، جلسه محرمانه دولت جو بایدن با سناتورها که حدود ۴۰ روز پیش برگزار شد و با وجود آنکه این جلسه با محور ایران بود، اما رابرت مالی در آن جلسه حضور نداشت. همچنین منابع آمریکایی می‌گویند که در جلسات غیررسمی چند وقت پیش ایران و آمریکا در عمان، باز هم رابرت مالی حضور نداشته و یکی دیگر از مقامات وزارت خارجه آمریکا حضور داشته است.
مورد بعدی اینکه تعلیق رابرت مالی، می‌تواند در ادامه سیاست‌های دولت بایدن باشد که قبل از این شخصیتی مثل ریچارد نفیو، معمار تحریم‌های ایران را حذف کردند. رابرت مالی نیز شخصیتی ویژه است و زمانی که به عنوان نماینده آمریکا در امور ایران منصوب شد، جنجال‌های فراوانی داشت و خیلی‌ها در دولت دموکرات بایدن، امیدوار بودند که او بتواند مذاکرات با ایران را به نتیجه برساند و این دومین چهره مشهوری است که می‌تواند و امکان دارد از مذاکرات کنار گذاشته شود.
به علاوه، اینجا می‌توان دو فرضیه سیاسی را مطرح کرد. فرضیه اول آنکه، دولت بایدن این چهره‌ها را در توافق با ایران، مانع یا ناتوان می‌داند و در نتیجه آن‌ها را با هدف تسهیل برای یک توافق احتمالی با ایران، حذف کرده است.
فرضیه دوم که محتمل‌تر و قوی‌تر است، این است که ما شاهد یک اختلاف داخلی در خصوص رابرت مالی بین دولت و کنگره آمریکا هستیم. در کنگره آمریکا، رابرت مالی شخصیتی نامحبوب است و بارها به خاطر او دولت بایدن مورد اعتراض قرار گرفته است. به نظر می‌رسد که دولت بایدن با تعلیق رابرت مالی، به دنبال کسب رضایت حداقلی از کنگره نیز است.
در حال حاضر، آقای مایکل مک‌کال، نماینده جمهوری‌خواه و رئیس کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان، از وزارت خارجه خواسته است که در خصوص اتهامات و لغو مجوز امنیتی رابرت مالی، توضیح دهد و گفته است، باید بدانیم که آقای مالی، افکار عمومی را گمراه کرده است. سوال این است که آیا وارد یک دور جدید از اختلافات میان دموکرات‌ها و جمهوری‌خواهان در موضوعات سیاست خارجی هستیم؟
جمهوری‌خواهان بارها رابرت مالی را متهم کرده‌اند که در آستانه امتیاز دادن به ایران و توافق غیرمطلوب برای آمریکا، قرار داشته است. طیف تندرو جمهوری‌خواهان نیز اختلاف شدید سیاسی با رابرت مالی داشته‌اند. به هر حال انتقاد ظاهری و اصلی برخی نمایندگان کنگره به دولت بایدن این است که با وجود آن که استعلام‌های امنیتی از چند ماه قبل در خصوص رابرت مالی و تعلیق مجوزهای دسترسی او مطرح بوده است، چرا این موضوع از کنگره پنهان شده است.
کاخ سفید گفته است که تغییری در رویکردش در قبال ایران نداشته است. این موضوع چگونه ارزیابی می‌شود؟
این موضع‌گیری می‌تواند یک موضع سیاسی و نه واقعی آن‌ها باشد؛ تا نشان دهند که تغییری در تیم مذاکره آن‌ها رخ نداده است. ولی واقعیت این است که آمریکا، دو ژنرال اصلی خود در مذاکرات را به نوعی از دست داده است. یکی ریچارد نفیو که معمار اصلی تحریم‌های فلج کننده ایران بود و دیگری هم رابرت مالی که از برجسته‌ترین چهره‌های دموکرات در حوزه ایران محسوب می‌شود که اجبارا به تعلیق فرستاده شده است. ضمن اینکه این‌ها دو چهره برجسته بودند و نمی‌توانند بگویند که کنار رفتن و یا تعلیق این افراد، یک روند طبیعی را طی کرده است. به نظر می‌رسد که موضع کاخ سفید در اینباره، یک موضع منفعلانه است.
