عصر جمعه به طور غافلگیرانه خبری در رسانه‌ها منتشر شد که به عنوان یک بمب در رسانه‌های مهم ایران و جهان بازتاب داشت. ایران و عربستان با میانجی‌گری چین بعد از هفت سال تنش در روابط دوباره رابطه حسنه خود را با بازگشایی سفارتخانه‌هایشان احیا کردند.
در این راستا آنچه مهم است، این است که نه تنها روابط فی مابین دو کشور به روال قبل برگشت بلکه آنچه از فحوای گوشه و کنار اخبار رسانه‌ها منتشر شده بر می‌آید، مذاکرات پکن تنها به احیای روابط منحصر نمی‌شود و در حوزه‌های مختلف اقداماتی میان دو کشور در حال انجام است.
دو نکته اساسی در حوزه این تحول دیپلماتیک که به واقع می توان آنرا تحول نامید؛ چراکه منطقه غرب آسیا و دنیای غرب را نیز تحت شعاع خود قرار می‌دهد، ذکر کرد. در ابتدا فعالیت دیپلماتیک ایران که به صورت کاملا نتیجه بخش انجام می‌شود و نه تنها وزارت خارجه بلکه ارکان مختلف دولتی از رئیس جمهور تا شورای عالی امنیت ملی نیز درگیر حوزه دیپلماسی نتیجه بخش هستند، در این زمینه بسیار مشهود است و از سوی دیگر رویکرد دیپلماتیک دولت سیزدهم که با ایجاد روابط دیپلماتیک با کشورها و حوزه‌های اثربخش مانند چین و روسیه و … اهداف خود را به خوبی پیش می برد، حائز اهمیت است. وگرنه دولت گذشته که اتفاقا در حوزه سیاست خارجی ادعا داشت و خود را «دولت دیپلماتیک» می‌خواند، در این راستا با همه چیدن تخم مرغ ها در سبد مذاکره با غرب «تقریبا هیچ» را نتیجه افعال دیپلماتیک خود کرد.
به هر جهت باید توجه داشت که رویکرد دیپلماتیک دولت سیزدهم که از غرب گرایی به همه جانبه گرایی و دیپلماسی فعال با حوزه‌های مختلف و خصوصا غرب را در دستور کار خود قرار داده، بسیار توانسته به کشور کمک کند. این درحالی است که به واقع باید همین گونه نیز باشد و در دنیای رقابت سیاست خارجی جهان که هر روز کشورها برای توسعه بیشتر به ابزار دیپلماتیک در هر منطقه‌ای از جهان چنگ می‌اندازند، عدم حضور فعال سیاست خارجی و تجارت بین المللی ایران به عنوان کشوری قدرتمند و قدرت ساز در دنیا یک نقیصه بزرگ برای کشورمان بوده است.
بویژه اینکه روابط دیپلماتیک در جهان دیگر به صورت روابط خطی میان دو کشور نیست بلکه مانند آنچه در چین اتفاق افتاد کشورهای مختلف با یکدیگر روابط حسنه برقرار می کنند تا به اهداف ترکیبی دست یابند وهم پیمان محکم تر و هم نتیجه بیشتر حاصل می‌شود.
دولت سیزدهم در همین راستا از ابتدای سکانداری پاستور گسترش روابط با همسایگان را در دستور کار خود قرار داد. در همین راستا برخی از همسایگان ایران با عدم توجه کافی به حوزه دیپلماتیک در دولت‌های قبل متاسفانه روابط خود را با ایران کاسته و فرصت ها و ظرفیت های مختلفی در حوزه تجاری، سیاسی، فرهنگی و … از دست رفت. عدم رضایت برخی از همین کشورها بود که باعث شده بود ایران نتواند به برخی پیمان های بزرگ جهانی از جمله شانگهای بپیوندد اما دولت رئیسی توانست این قفل ها را باز کند. اما شانگهای تنها قفلی نبود که در حوزه دیپلماتیک با فعالیت دولت رئیسی باز شد.
دولت رئیسی با حضور فعال در مناطق مختلف جهان توانسته نه تنها روابط با کشورهای مختلف را حسنه کند بلکه باعث ایجاد ظرفیت های مختلفی برای ایران شود. ایجاد روابط حسنه با چین که با امضای برنامه راهبردی 25 ساله همراه شده است (البته منتقدان بسیار زیادی نیز خصوصا از سوی منتقدان دولت داشت)، نه تنها با این کشور توانست ظرفیت های توسعه‌ای فراوانی را بگشاید بلکه راهگشای روابط دیگر با کشورهایی مانند عربستان شد.
دولت رئیسی به حوزه های مختلف از جمله آمریکای لاتین و آفریقا نیز نظر داشته است. اخیرا رئیس جمهور بر گسترش روابط ایران با حوزه آفریقا تاکید کرده است. رئیسی شامگاه دوشنبه در دیدار شرکت‌کنندگان در «اولین اجلاس همکاری‌های اقتصادی جمهوری اسلامی ایران با کشورهای غرب آفریقا» بر آمادگی تهران برای گسترش همه‌جانبه همکاری با کشورهای آفریقایی به ویژه کشورهای غرب این قاره تاکید کرد؛ حوزه ای که قطعا در آینده اخبار بیشتری از آن خواهیم شنید.
اخیرا حضور ناوهای ایران در سواحل برزیل نیز نشان داد که ایران در حوزه‌های مختلف در حال راه گشایی است. جالب اینجاست که با همه فشارهای امریکا بر برزیل این ناوها بعد از رسیدن به کرانه‌های آمریکای لاتین مسیر خود را برای بازگشت ادامه دادند.
این دیپلماسی نه تنها سازنده بلکه خطرزا نیز هست. اتحادیه اروپا در جهت مقابله با کشورمان سعی کرد اقدامات مختلفی انجام دهد اما این موارد در حد شو و نمایش ماند. جالبتر اینکه در حوزه دیپلماسی دفاعی با وجود حملات متعدد زلنسکی رئیس جمهور اوکراین که تحت برنامه واشنگتن کار می کند مبنی بر اتهام سازی علیه کشورمان با موضوع پهپادها ایران راهبرد مذاکره و شفاف سازی را در پیش گرفت و موضوع تنها در حد اتهامات واهی ماند و نتوانست اثبات شود.
همچنین اخیرا نشست شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره برنامه هسته‌ای ایران با وجود تلاش‌های برخی کشورهای غربی و نیز رژیم صهیونیستی، بدون صدور قطعنامه‌ای علیه کشورمان پایان یافت. حضور رئیس آژانس بین المللی اتمی در کشورمان که بوی بحران سازی می داد با مذاکرات خاص کشورمان به فرصتی دیگر برای کشورمان تبدیل شد تا جایی که مقامات روس مطرح می کنند توپ مذاکرات هسته ای در زمین آمریکا است و با وجود آماده بودن متن توافق غرب از امضای آن سر باز می زند.
تنوع دیپلماتیک تنها در مناطق مختلف در دولت آیت الله رئیسی اتفاق نمی افتد بلکه در موضوعات و حوزه‌های مختلف نیز رخ داده است. در همین رابطه از دیپلماسی سیاسی و تجارتی گرفته تا دیپلماسی محیط زیست نیز شاهد راهگشایی در این حوزه هستیم. با این حال دولت سیزدهم مسیری روشن و سازنده در حوزه سیاست خارجی را آغاز کرده است که هرچقدر این مسیر بیشتر ادامه یابد، فرصت‌ها و امتیازات بیشتری از آن ایران می‌شود.
