تکه تکه شدن ژئواکونومیک می تواند سیستم پولی بین المللی و شبکه ایمنی مالی جهانی را تحت فشار قرار دهد. «جهانی‌سازی مالی» می‌تواند جای خود را به «منطقه‌ای‌سازی مالی» و یک سیستم پرداخت جهانی پراکنده بدهد. با مشارکت کمتر بین‌المللی در تسهیم ریسک، تکه تکه شدن ژئواکونومیک می‌تواند منجر به نوسانات کلان اقتصادی، بحران‌های شدیدتر و فشارهای بیشتر بر ابزارهای کاهش فشار ملی شود. در مواجهه با خطرات توسعه این سیستم پرداخت پراکنده، کشورها به سمت تنوع بخشیدن به دارایی‌های ذخیره سنتی خود حرکت خواهند کرد.
به گزارش بولتن نیوز به نقل از کانال ابتکار ایران، تکه تکه شدن سیستم پرداخت جهانی در نگاه اول ممکن است سه مسئله را به دنبال داشته باشد:
1. کاهش کارایی سیستم پرداخت جهانی : در سیستم پرداخت پراکنده عوارض ناشی از تمرکز عملکردهای حیاتی سیستم باید مدیریت شوند این درحالی است که زیرساخت های بین المللی پرداخت، می تواند مزیت هایی داشته باشد. همچنین در سیستم پرداخت جهانی اثر شبکه ای بزرگی وجود دارد زیرا بازیگران بیشتری از یک پلت فرم مشترک استفاده می کنند. اما زیرساخت های موازی و رقیب می توانند منجر به از دست دادن اثرات شبکه و قابلیت همکاری بین مرزی (across borders) شوند.
2. فرصت از دست رفته برای اصلاح نظام فعلی: ابتکارات چندجانبه به دنبال افزایش بیشتر کارایی پرداخت های فرامرزی است. ابتکارها از بهبود استانداردسازی و پیوند زیرساخت‌های موجود تا ساختن پلتفرم‌های جدیدی که طرف‌های چندجانبه را با استفاده از فناوری‌های اخیر به هم متصل می‌کند را شامل می شود. تکه تکه شدن سیستم پرداخت جهانی به شدت این تلاش ها را تضعیف می کند. به عنوان مثال، به جای طراحی CBDC (پول دیجیتال بانک مرکزی) در راستای ایجاد قابلیت همکاری فرامرزی گسترده، می‌توانیم شاهد تشکیل هم زمان چندین بلوک CBDC باشیم. این امر منجر به تشکیل حوزه‌های قضایی با CBDC مختلف (که برای قابلیت همکاری در داخل بلوک در نظر گرفته شده است) می گردد که قابلیت همکاری کمی با CBDCهای خارج از بلوک را خواهند داشت.
3. امکان وجود حلقه بازخورد منفی: یک سیستم پرداخت پراکنده می‌تواند سوگیری‌های تجاری را علیه سایر بلوک‌ها ایجاد کند که این موضوع می تواند الگوهای تجارت و سرمایه‌گذاری را به نفع مجمع کشورها (بلوک بندی های جدید) بر اساس ملاحظات ژئوپلیتیکی تغییر دهد و به تجزیه تجارت جهانی کمک کند.
دیدگاه:
علی رغم جدید نبودن مباحث فوق، بیان چنین موضوعاتی توسط یکی از مهمترین بازوهای جهانی سازی یعنی IMF، می تواند دلالت های قابل توجهی برای ایران داشته باشد. این گزارش IMF را می توان یک گزارش راهبردی تلقی کرد که باید مورد توجه کارشناسان دستگاه های مختلف قرار گرفته و مباحثات عمیقی در مورد مفاد آن انجام شود.
مفاد گزارش فوق اگرچه برای کشورهای مندرج در پارادایم جهانی شدن غمبار است اما می تواند دلالت های روشنی برای ایرانِ تحت تحریم داشته باشد چرا که اساسا تحریم در جهان یکپارچه شده کار می کند و کارایی آن در دنیای تکه تکه شده به شدت کاهش می یابد. اما لازم به ذکر است که در صورت عدم تصحیح به موقع نگاه سیاستگذاران و ناتوانی در بهره مندی از فرصت های پیش رو، روز به روز فضای سیاستگذاری ژئوپلیتیکی کشور تنگ تر می شود. جهان مالی و تجاری تکه تکه شده، خود به خود تحریم ایران را بی اثر نمی کند. برای خنثی سازی تحریم باید ابتکار طراحی کرد.
جوهر کلام این است که تحولات ژئوپلیتیک منطقه ای و تغییر نظم جهانی، شرط لازم کاهش اثرات تحریم را فراهم می نمایند اما شرط کافی نیست؛ شرط کافی خروج از محدوده تحریم پذیری، کنش فعالانه بر مدار کریدورها است؛ اما متاسفانه به دلیل وجود انگاره های ذهنی پیشینی و عدم به روزرسانی آن توسط کارشناسان و مدیران میانی و ارشد دستگاه های اثرگذار، در شرایط کنونی با نقطه مطلوب فاصله زیادی داریم.
