روز گذشته با حضور رئیس جمهور، معاون اول، وزیر نفت و نمایندگان شرکت‌ها و بانک‌ها، تفاهمنامه تأمین مالی احداث دو پروژه پتروپالایشگاه شهید سلیمانی و پالایشگاه مروارید مکران به امضا رسید.
این دو پروژه کلان که به نوعی پیشران اقتصادی و صنعتی کشور هم محسوب می‌‌شوند، اهدافی چندگانه را دنبال می‌‌کنند؛ هم مانع آن می‌‌شوند که ایران در چند سال آتی بار دیگر به واردکننده بنزین تبدیل شود، هم از خام فروشی نفت جلوگیری می‌‌کنند و در کنار ایجاد اشتغال، منابع و نقدینگی بانک‌ها و مردم را به سمت تولید و صنعت سوق می‌‌دهند.
به این ترتیب از هر طرف که به این پروژه‌ها نگاه شود، سود و منفعت است؛ منفعتی درازمدت و ملی که عواید حاصل آن نصیب اقتصاد ملی و نسل‌های آتی ایران خواهد شد. مطابق گزارش‌ها، میزان سرمایه‌گذاری در این دو پروژه نزدیک به 17 میلیارد دلار خواهد بود که از منابع داخلی تأمین میشود.
امضای این تفاهمنامه درحالی است که ماه گذشته تفاهمنامه توسعه یکپارچه میدان مشترک نفتی آزادگان بین شرکت ملی نفت ایران، بانک‌ها و شرکت‌های اکتشاف و تولید با حضور رئیس جمهور به ارزش ۷ میلیارد دلار امضا شد.
اسفندماه سال گذشته نیز، در مراسمی با حضور رئیس جمهور، ضمن ایجاد گروه «پیشرانان پیشرفت ایران» عملیات سرمایه گذاری در 48 پروژه بزرگ صنعتی و معدنی در کشور آغاز شد که 200 هزار میلیارد تومان، حجم سرمایه گذاری تعریف شده در آنها بود.
مجموع این طرح‌ها، چه طرح‌های پیشرانان پیشرفت ایران و چه دو پروژه پالایشگاهی اخیر، نشان دهنده خیز بزرگ ایران برای تکمیل راهبرد خنثی سازی تحریم‌ها و شکست بیش از پیش فشار حداکثری اعمال شده از سوی امریکا است. به عبارت دیگر، دولت سیزدهم با مبنا قراردادن اقتصاد مقاومتی، بدون وابستگی به خارج و تنها با هدایت و بسیج منابع و نقدینگی اقتصاد کشور، ریل‌های جدیدی برای توسعه و پیشرفت صنعتی ایران بنا نهاده است؛ مسیری که به تولید قدرت اقتصادی و ملی جدیدی برای جمهوری اسلامی ایران منتهی میشود.
یک روز با برکت
به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی ریاست جمهوری، آیت‌الله سیدابراهیم رئیسی روز گذشته در مراسم امضای تفاهمنامه مشارکت و تأمین مالی برای احداث پتروپالایشگاه شهید سلیمانی و پالایشگاه مروارید مکران، این روز را به یُمن امضای اسناد این تفاهمنامه، روزی بابرکت توصیف کرد. رئیس جمهور احداث مجتمع‌های پتروشیمی و پتروپالایشگاهی را از نیازها و ضرورت‌های کشور عنوان کرد و افزود: تحقق اهداف کشور در زمینه رشد اقتصادی در گرو سرمایه‌گذاری‌های کلان است و این تفاهمنامه‌ها از جمله اقدامات و زمینه‌سازی‌های مؤثر برای جذب سرمایه‌های خرد و کلان در مسیر سازندگی و آبادانی کشور است.
مصداق موفق هدایت نقدینگی
آیت‌الله رئیسی با بیان اینکه امضای این تفاهمنامه گامی در مسیر تحقق اقتصاد مقاومتی است، اظهار کرد: این تفاهمنامه همچنین گامی مؤثر در جهت خنثی‌سازی تحریم‌ها، جلوگیری از خام‌فروشی و تبدیل نفت خام به فرآورده‌های با ارزش افزوده بالاتر، تأمین نیازهای کشور به فرآورده‌های نفتی و ایجاد ظرفیت‌های صادراتی جدید است.
رئیس جمهور همچنین با اشاره به اتفاق نظر کارشناسان اقتصادی بر این نکته که هدایت نقدینگی به سمت تولید، نگرانی‌ها را از رشد نقدینگی برطرف می‌کند، تصریح کرد: تفاهمنامه‌ای که به امضا رسید، همچنین یکی از مصادیق موفق هدایت نقدینگی به سوی تولید است.آیت‌الله رئیسی با بیان اینکه پیگیری مجدانه رمز موفقیت کارهاست، اضافه کرد: گاهی ممکن است در مسیر اجرای یک پروژه بزرگ موانع کوچکی پیدا شود، اما این نباید باعث توقف یا حتی کندی کار شود. به هیچ وجه در مسیر اجرای چنین پروژه‌هایی موانع را به رسمیت نشناسید.
آبادانی سواحل مکران
رئیس جمهور اجرای این پروژه‌ها را باعث آبادانی و پیشرفت برای بندرعباس و به ویژه سواحل مَکران دانست و گفت: اجرای این پروژه‌ها به عنوان طرح‌هایی علم‌پایه می‌تواند باعث ایجاد اشتغال پایدار و رونق تولید، به خصوص در صنایع پایین‌دستی صنعت نفت شود. آیت‌الله رئیسی همچنین با قدردانی از محمد مخبر؛ معاون اول رئیس جمهور، مسعود میرکاظمی؛ معاون برنامه و بودجه رئیس جمهور، جواد اوجی؛ وزیر نفت و همه کسانی که برای آماده شدن بستر امضای این تفاهمنامه تلاش کرده‌اند، افزود: امروز وظیفه ما در عرصه رونق تولید، همان وظیفه‌ای است که رزمندگان ما در جبهه‌های دفاع مقدس برعهده داشتند. هر گامی برای رونق تولید و ایجاد اشتغال، تیری در قلب دشمن و قدمی برای افزایش امید و اعتماد مردم به نظام است.
مخبر: بالارفتن ارزش پول ملی
معاون اول رئیس جمهور نیز در این مراسم با اشاره به سرمایه‌گذاری گسترده برای پروژه‌های پیشران اقتصاد ملی گفت: هدایت نقدینگی به سمت تولید، بالا رفتن ارزش پول ملی، اشتغالزایی و توسعه اقتصادی از جمله نتایجی است که با سرمایه‌گذاری در پروژه‌های اقتصاد ملی محقق خواهد شد.محمد مخبر با اشاره به مشارکت مردم در اجرای این پروژه‌ها ابراز امیدواری کرد با عملیاتی شدن این طرح‌ها مردم طعم شیرین این سرمایه‌گذاری را بچشند.
مردم سهامدار این پروژه‌ها می‌‌شوند
معاون اول رئیس جمهور مشارکت و سرمایه‌گذاری مردم را از ویژگی‌های پروژه‌های پتروپالایشگاه شهید سلیمانی و پالایشگاه مروارید مکران برشمرد و افزود: مردم برای احداث این دو پروژه سرمایه‌گذاری و مشارکت جدی داشته‌اند و پس از اجرا می‌توانند سهامدار این طرح‌های بزرگ شوند. وی همچنین به روش تأمین مالی این دو پروژه اشاره و اظهار کرد: با روشی که برای تأمین مالی این پروژه‌ها در نظر گرفته شد، موانع از پیش رو برداشته و روند آغاز احداث این دو پروژه به میزان قابل توجهی تسریع شد.
دیدار با نمایندگان خطه خراسان
رئیس جمهور روز گذشته در دیدار مجمع نمایندگان استان‌های خراسان شمالی، خراسان رضوی و خراسان جنوبی نیز ضمن ابراز خرسندی از دیدار با نمایندگان ۳ استان بزرگ کشور، گفت: قطعاً هماهنگی، همکاری و همراهی نمایندگانی که دغدغه مردم و توسعه شهرستان‌های کشور را دارند با دولت در تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری‌ها مثمرثمر خواهد بود. آیت‌الله رئیسی با اشاره به مباحث مطرح شده از سوی نمایندگان درباره بودجه و تخصیص اعتبارات به پروژه‌های استانی، گفت: دولت بودجه ۱۴۰۱ را بر محور عدالت تنظیم کرده و سند مورد توجه ما در این زمینه آمایش سرزمینی بوده است.
رفع محرومیت، اولویت بودجه‌ای
رئیس جمهور با تأکید بر اینکه تلاش دولت رفع محرومیت، جبران کاستی‌ها و توسعه مناطق کم‌برخوردار کشور است، افزود: در مصوبات سفرهای استانی ضمن توجه به این موارد، مسائل اولویت‌دار استان‌ها نیز مورد توجه دولت بوده و ناظر به اهمیت موضوع و پروژه‌های استانی تخصیص اعتبار صورت گرفته است.
دولت مدافع حقوق معلمان
آیت‌الله رئیسی با اشاره به موضوع رتبه‌بندی معلمان، افزود: دولت مدافع حقوق معلمان بوده و با تأمین منابع، آیین‌نامه رتبه‌بندی معلمان مبتنی بر قانون مصوب مجلس تأیید، تصویب و برای اجرا به آموزش و پرورش ابلاغ شده و در اجرای آن تأخیری صورت نگرفته چرا که بنای دولت اجرای دقیق این قانون است.وی در ادامه با اشاره به موضوع تقویت نیروگاه‌ها و زیرساخت‌های استان‌ها که از سوی برخی نمایندگان مطرح شده بود، تصریح کرد: برنامه‌ریزی دولت در این زمینه از جمله برای تولید ۳۵ هزار مگاوات برق آغاز شده و در شرف اجرااست. خوشبختانه زمستان سال گذشته و تابستان امسال با برنامه‌ریزی و مدیریت دولت، قطعی گاز و برق در شبکه خانگی نداشتیم و برای واحدهای صنعتی نیز برنامه‌ریزی شد.
بار تورمی برخی از قوانین
رئیس جمهور تصریح کرد: سیاست و تلاش دولت، کنترل تورم و جلوگیری از اقدامات تورم‌زا بوده و در این زمینه حتی مواردی درخواست اصلاح قانون نیز به مجلس ارائه شد که اثر تورمی نداشته باشد، زیرا بعضی از موارد قانونی دارای بار تورمی است. همچنین ضروری است اصلاحات اقتصادی که با همکاری دولت و مجلس دنبال میشود نیز با تبیین از سوی نمایندگان همراه باشد.مسأله انتقال آب دریای عمان به استان‌های کم‌آب، مهار آب‌های مرزی و همچنین تأکید بر سهولت و تسریع در ارائه تسهیلات ازدواج از سوی بانک‌ها از دیگر نکاتی بود که رئیس جمهور به آنان اشاره کرد. آیت‌الله رئیسی در پایان گفت: حتماً همراهی و هم‌افزایی صادقانه دولت و مجلس به امیدآفرینی در جامعه که خنثی‌کننده توطئه‌های دشمنان است، منجر خواهد شد.
افزایش 1000000 بشکه ای ظرفیت پالایشی ایران در 5 سال آینده
مجموع تفاهمنامه‌ها و قراردادهای امضا شده نفتی در دولت سیزدهم به 98 میلیارد دلار رسید
تفاهمنامه مشارکت و تأمین مالی ساخت پتروپالایشگاه «شهید قاسم سلیمانی» با ظرفیت پالایش روزانه ۳۰۰ هزار بشکه نفت خام سنگین و پالایشگاه «مروارید مکران» با ظرفیت پالایش روزانه ۳۰۰ هزار بشکه نفت خام سنگین و فوق سنگین با حضور رئیس‌جمهور امضا شد. پالایشگاه «مروارید مکران» در جاسک و پتروپالایشگاه «شهید قاسم سلیمانی» در بندرعباس همسو با اجرای قانون حمایت از توسعه صنایع پایین‌دستی نفت و میعانات گازی با استفاده از سرمایه‌گذاری مردمی ساخته خواهد شد.
وزیر نفت در آیین امضای این مشارکت‌نامه تأمین مالی و احداث پتروپالایشگاه «شهید قاسم سلیمانی» و پالایشگاه «مروارید مکران» که دیروز (دهم مردادماه) در ساختمان ریاست‌جمهوری انجام شد، با اشاره به چالش‌های بسیار برای فروش نفت و میعانات گازی گفت: «اجرای پتروپالایشگاه «شهید قاسم سلیمانی» و پالایشگاه «مروارید مکران» تحریم‌ها را بی‌اثر می‌کند.»
به گزارش شانا، جواد اوجی افزود: «ظرفیت پالایشی کشور هم‌اکنون نزدیک به ۲ میلیون و ۳۰۰ هزار بشکه در روز است و با توجه به روند مصرف بنزین و نفت‌گاز در کشور بویژه با افزایش مسافرت‌ها درپی کاهش شیوع کرونا، در بسیاری از روزها مصرف از تولید پیشی گرفته است که اگر این چنین پیش رود امنیت انرژی کشور دچار چالش میشود.»
او با اشاره به اینکه مدت زیادی روی این پروژه‌ها کار شده بود، بیان کرد: «مهمترین چالش این پروژه‌ها تأمین منابع مالی بود که با ابتکار آقای مخبر -معاون اول رئیس جمهور- که از ایشان قدردانی می‌کنم، هلدینگ‌های بزرگ اقتصادی و بانک‌ها در این زمینه مشارکت داده شدند و مطمئن باشید که طی چهار تا پنج سال آینده اینها به بهره‌برداری خواهند رسید.»
برنامه خنثی‌سازی تحریم‌های نفتی
وزیر نفت با بیان اینکه فروش نفت و میعانات هم خام‌فروشی است و هم چالش‌های بسیاری با توجه به تحریم‌ها برای فروش آن وجود دارد، گفت: «این پروژه‌ها که به تولید برسند، هیچ مشکلی در فروش محصولات و فرآورده‌های نفتی و محصولات پتروشیمی نخواهیم داشت و این اقدام تحریم‌ها را بی‌اثر می‌کند.»
اوجی تأکید کرد: «از همه مهمتر در اجرای این پروژه‌ها این است که سرمایه و نقدینگی که در جامعه وجود دارد وارد تولید شده و افزون بر جلوگیری از خام فروشی، ارزش افزوده بالایی ایجاد خواهد شد. جدا از تأمین سوخت، خوراک پایین دستی پتروشیمی‌ها هم تأمین خواهد شد.»
وی به افزوده شدن ۶۰۰ هزار بشکه به ظرفیت پالایش کشور با اجرای این پروژه‌ها اشاره و اظهار کرد: «ما ۸ پروژه دیگر نیز در این زمینه داریم و مطمئن هستیم که این ۶۰۰ هزار بشکه با مشارکت این سهامداران توانمند به نتیجه مطلوب خواهد رسید.»
وزیر نفت ادامه داد: «با برنامه‌ریزی، پروژه پالایشگاه مروارید مکران با توجه به پیشرفت ۱۰ درصدی کنونی تا ۴ سال و نیم آینده و پتروپالایشگاه شهید قاسم سلیمانی نیز تا پنج سال آینده به بهره‌برداری خواهد رسید.»
تأمین مالی 18 میلیارد دلاری
سرمایه‌گذاری داخلی این طرح‌ها حدود 18 میلیارد دلار خواهد بود. تفاهمنامه مشارکت و تأمین مالی احداث پالایشگاه «مروارید مکران» با ظرفیت پالایش روزانه ۳۰۰ هزار بشکه نفت خام سنگین و فوق سنگین در جاسک با برآورد حدود ۷ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری میان گروه اقتصادی مفید و بانک‌های ملت، تجارت و پارسیان امضا شد تا بر اساس مشارکت‌نامه پیوست شرکت مجری، تأمین مالی و احداث پالایشگاه یادشده تأمین شود. گروه اقتصادی مفید، بانک‌های ملت، تجارت و پارسیان در تفاهمنامه مشارکت و تأمین مالی احداث پالایشگاه نفت خام سنگین و فوق سنگین «مروارید مکران» سهم دارند. استفاده حداکثری از تجهیزات ساخت داخل و بهره‌مندی از قانون تنفس خوراک از ویژگی‌های طرح ساخت پالایشگاه نفت مروارید مکران است.
در همین حال، تفاهمنامه مشارکت و تأمین مالی احداث پتروپالایشگاه «شهید قاسم سلیمانی» با ظرفیت پالایش روزانه ۳۰۰ هزار بشکه نفت خام سنگین نیز با برآورد کمی بیش از ۱۱ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری میان بانک‌های ملی، رفاه کارگران، ملت و تجارت و گروه تدبیر انرژی، شرکت صنایع پتروشیمی خلیج‌فارس، شرکت سرمایه‌گذاری اهداف و شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران امضا شد تا بر اساس مشارکت‌نامه پیوست شرکت مجری طرح، تأمین مالی و احداث پتروپالایشگاه یادشده تأمین شود.
ترکیب فرآورده‌های تولیدی در پتروپالایشگاه شهید سلیمانی با ظرفیت پالایش روزانه ۳۰۰ هزار بشکه نفت خام سنگین، ۶۵ درصد سوخت و ۳۵ درصد محصولات شیمیایی خواهد بود و قرار است این طرح پس از گذشت پنج سال از زمان اجرا تکمیل شود. گروه تدبیر انرژی ۱۵ درصد، شرکت صنایع پتروشیمی خلیج فارس ۱۵ درصد، شرکت سرمایه‌گذاری اهداف ۱۵ درصد، شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران ۱۰ درصد، بانک ملی ۱۵ درصد، بانک رفاه کارگران ۱۵ درصد، بانک ملت ۷.۵ درصد و بانک تجارت ۷.۵ درصد در تفاهمنامه مشارکت و تأمین مالی احداث پتروپالایشگاه «شهید قاسم سلیمانی» سهم دارند.
ایجاد ارزش افزوده و جلوگیری از خام‌فروشی در مسیر همسویی با نگاه دولت و پیش‌بینی سند تحول، جلوگیری از واردات بنزین به کشور، افزایش ظرفیت پالایشی و تولید فرآورده‌های نفتی در کشور، اشتغالزایی و به‌کارگیری توانایی شرکت‌های داخلی و ظرفیت دانش‌بنیان‌ها، مقابله فعالانه با تحریم‌ها و جلوگیری از تحریم‌پذیری، هدایت نقدینگی به سمت سرمایه‌گذاری مولد، عبور از پالایشگاه‌سازی و حرکت به سمت احداث پتروپالایشگاه‌ها و استمرار حضور ایران در بازارهای جهانی از جمله اهداف این طرح‌ها به‌شمار می‌آیند. پیش از این در دولت سیزدهم حدود 80 میلیارد دلار تفاهمنامه و قرارداد نفتی امضا شده بودکه با تفاهمنامه‌های امضاشده در روز گذشته این رقم به 98 میلیارد دلار رسید.
گزیده
آثار اجرای طرح‌های پالایشگاه «مروارید مکران» و پتروپالایشگاه «شهید قاسم سلیمانی»
تکمیل زنجیره ارزش
تأمین امنیت انرژی کشور با تولید سوخت‌های بنزین و نفت گاز
تأمین خوراک صنایع پایین دستی و پتروشیمی‌ها که زمینه ساز اشتغالزایی و ایجاد ارزش افزوده قابل توجه برای کشور خواهد شد
تحریم ناپذیری با کاهش اتکا به خام فروشی نفت خام از دیگر آثار اجرای این طرح‌ها است.
نگاه
پیشگیری از تحریم‌های احتمالی
روز گذشته دو تفاهمنامه به ارزش 18 میلیارد دلار با بانک‌ها و شرکت‌های داخلی به امضا رسید تا با سرمایه و توان داخلی به ظرفیت پالایشی کشور افزوده شود. پالایشگاه «مروارید مکران» و پتروپالایشگاه «شهید قاسم سلیمانی» با ظرفیت 600 هزار بشکه قرار است که ظرف 5 سال ساخته شوند و پتروپالایشگاه «شهید قاسم سلیمانی» نخستین پتروپالایشگاه تجمیع شده ایران خواهد بود.
در صورتی که این واحدهای پالایشی و پتروپالایشی با دانش روز جهان توسعه داده شوند، چندین مزیت برای کشور به همراه خواهند داشت. نخست، ایجاد ارزش افزوده و کاهش خام فروشی است. دوم، باعث اشتغالزایی خواهد شد. سوم که موضوع بسیار مهمی است، بحث مقابله با تحریم‌های احتمالی و کاهش شدت تحریم‌ها علیه نفت ایران است. در این باره لازم است در نظر داشته باشیم، با وجود توسعه مداوم ظرفیت پالایشی کشور، اکنون تولید و مصرف اغلب فرآورده‌ها بویژه بنزین در حالت سر به سری قرار گرفته و ممکن است تراز آن حتی در ماه‌ها و سال‌های آتی منفی شود.
این مسأله می‌تواند پاشنه آشیل صنعت نفت و زمینه ساز تحریم‌های جدید باشد. یکی از راهکارهای مقابله با این تحریم‌ها، افزایش تولید سوخت در پالایشگاه‌ها و پتروپالایشگاه‌هاست که اکنون دو تفاهمنامه امضا شده در این راستا تعریف میشود. اما در کنار این اقدامات توسعه‌ای نباید از علل رشد افسارگسیخته مصرف سوخت در ایران یعنی سیستم معیوب خودروسازی غافل شد. در همین حال، باید تکمیل زنجیره ارزش پس از پتروپالایشگاه نیز دنبال شود. در ادامه این اقدام توسعه‌ای باید به تکمیل زنجیره در پایین دست نیز توجه شود.
