فرهنگ مهمترین و حساسترین مولفه یک جامعه است. اگر کتابهای تاریخی را مطالعه کرده باشید، بیشترین توصیفات مورخان، نویسندگان و باستانشناسان از زمانهای قدیم، حول فرهنگ بوده است. به این دلیل حال و احوال مردم، نوع پوشش و آداب و رسومشان بیشتر مورد توجه آنان قرار گرفته است.
این مسئله بدلیل کم اهمیت بودن بودن اقتصاد و دیگر مولفههای یک جامعه نیست بلکه اگر فرهنگ یک جامعه به بلوغ برسد زمینه برای رشد اوضاع سیاسی، اقتصادی، اجتماعی جامعه نیز فراهم میشود.
فرهنگ است که میتواند مفاهیم پاکدستی، حلال خوری،خدمت، مردم داری، تعهد و… را در جامعه نهادینه کند. در واقع فرهنگ است که به کودکان نحوه چگونه زیستن در بزرگسالی را از خردسالی آموزش میدهد و این فرهنگ است که آینده را ترسیم و پایه ریزی میکند.
حال انقلاب اسلامی که در بین انقلاب صنعتی فرانسه و انقلاب اکتبر روسیه (که از آن به انقلاب کمونیستی یاد میشود) یک انقلاب فرهگی تلقی میشود، دستگاههای متعددی را مسئول فرهنگ سازی در جامعه معرفی کرده است. از صدا و سیما و سینما و تلویزیون گرفته، تا آموزش و پرورش، سازمان تبلیغات اسلامی و حوزههای علمیه، موظف به فرهنگ سازی جامعهاند.
اما در این بین به نظر میرسد نقش سینما و تلویزیون پررنگتر از سایر نهادهاست. اول به این دلیل که جامعه ایرانی به شدت سینما و تلویزیون را دنبال میکند. حتی اگر سریال دلخواهشان از قابی غیر از تلویزیون مثل سینمای خانواده نیز پخش گردد، حاضر به تماشای آن است.
دلیل دوم، اثر پذیری بالای مخاطب ایرانی از فیلم و سریال است. بعضا به ظاهر مشاهده کردهاید که تکه کلامهای شخصیتهای یک فیلم یا سریال، تا مدتها نقل محافل است. اما با نگاهی عمیقتر به مسئله میتوان به میزان اثرگذاری سینما و تلویزیون پی برد؛ اعم از الگو گیری کودکان از شخصیتهای تلویزیونی یا نزدیک شدن سبک زندگی مردم به سبک زندگی تبلیغ شده (اشرافیگری) در فیلم و سریالها!
سوءمدیریت مسئولین در طول زمانهای مختلف دلیل بسیاری از بحرانهای کشور بوده است. اما هرگاه جامعه ما همانند بسیاری از جوامع دیگر شاهد بحرانی بوده، اهالی سینما و تلویزیون اولین نفراتی بودند که هجمهسازی و جنجال آفرینی علیه دولتها را بوجود آوردهاند.
شاید اگر نگاهی ریزبینانهتر به مسائل داشته باشیم، متوجه قصور جامعه سینمایی خواهیم شد. در یکه دهه اخیر شاهد تولید صدها فیلم و سریال تلویزیونی با محتواهای گوناگون بودهایم. اما چند مورد از این تولیدات بدنیال فرهنگ سازی بوده است.
بازیگران، تهیهکنندگان و کارگردانانی که خود را اهالی فرهنگ میدانند و نسبت به سوءمدیریت، رشوهگیری، پارتی بازی برخی مسئولین نقد دارند، چند فیلم و سریال در خصوص الگوی یک مدیر کارآمد تولید یا بازی کردهاند؟!
تا چه اندازه تلاش کردهاند که مفاهیم تخصص، تعهد، مسئولیت پذیری، پاکدستی و بسیاری از موارد دیگر را به جوانان جامعه یا بهتر است بگوییم «مدیران و مسئولان آینده» آموزش دهند؟!
همه مردم به لطف فضای مجازی نسبت به مشکلات جامعه آگاهی کامل دارند و نیازی به پست و استوری سلبریتیها نیست. امروزه بیش از آنکه به اظهارات اعتراضی اهالی سینما نیازمند باشیم، نیازمند افراد مسئولیت پذیر هستیم. بهتر است اهالی به اصطلاح «فرهنگ و هنر» جامعه، به تولید فیلم و سریالهایی بپردازند که مدیران و انسانهایی کارآمد را برای سالهای آینده پرورش دهد.